Καθώς καταφθάνουν οι πρόσφυγες, ας προσπεράσουμε τον φόβο!

Η Συνάντηση στη Ρίγα που οργανώθηκε από την Κοινότητα του Ταιζέ στα τέλη Δεκεμβρίου 2016 και συγκέντρωσε νέους από όλη την Ευρώπη.(1) Προερχόμενοι τόσο από χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και από χώρες μη μέλη είχαν την εμπειρία της αδελφοσύνης που είναι ικανή να ενώνει ανθρώπους από όλη την ήπειρο.

Αυτή η βόρεια συνάντηση επίσης έδωσε σε νέους από άλλες περιοχές τη δυνατότητα να ανακαλύψουν το Βαλτικό πρόσωπο της Ευρώπης, μία πτυχή της όμορφης πολυμορφίας των λαών, που ο καθένας έχει τη δική του ιστορία, τις παραδόσεις του, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του.

Ένα μέλλον ειρήνης απαιτεί οι Ευρωπαίοι να διευρύνουν τις γνώσεις τους και να επιτρέψουν να αναπτυχθεί μία αλληλεγγύη μεταξύ όλων των χωρών που απαρτίζουν την ήπειρο. Ο πολλαπλασιασμός των επαφών, των ανταλλαγών, των συνεργασιών είναι θεμελιώδης.

Η οικοδόμηση της ενότητας στην ήπειρο μπορεί να επιτευχθεί μόνον αν υπάρχει περισσότερος διάλογος και όταν οι χώρες ακούουν η μία την άλλη: όσες ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και οι άλλες, στην Κεντρική, και την Ανατολική τη Βόρεια και τη Νότια. Κάθε χώρα, μεγάλη ή μικρή, πρέπει να έχει τη δυνατότητα να ακούγεται η φωνή της με την ιδιαιτερότητά της. Η προσπάθεια να κατανοήσουμε εκ των ένδον τη νοοτροπία των άλλων, ώστε συνήθεις που μερικές φορές οδηγούν σε διαφωνίες να γίνουν κατανοητές και να αποφεύγονται παρορμητικές αντιδράσεις.

Οι Ευρωπαίοι θα μπορούσαν να ανακαλύψουν ότι οι κοινές ρίζες τους είναι πολύ πιο βαθιές από τις διαφορές τους;

Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Ευρώπη ανέπτυξε ένα σύμφωνο συμφιλίωσης. Μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου, γνώρισε μια νέα περίοδο αναζήτησης της ενότητας. Αρκετοί νέοι αισθάνονται πως η Ευρώπη δεν θα συνεχίσει να οικοδομείται, αν δεν εμβαθύνει σε αυτό το ιδανικό της αδελφοσύνης. Προσβλέπουν σε μια Ευρώπη όχι μόνον ενωμένη με τον εαυτό της αλλά ανοικτή στις άλλες ηπείρους και αλληλέγγυα με λαούς που υφίστανται τις πιο μεγάλες δοκιμασίες.

Σε όλον τον κόσμο, γυναίκες, άνδρες και παιδιά αναγκάζονται να απομακρυνθούν από τη γη τους. Η απελπισία τους παρακινεί να φύγουν. Αυτό το κίνητρο είναι ισχυρότερο από όλα τα εμπόδια που έχουν ανυψωθεί για να εμποδίσουν τον βηματισμό τους. Η ανησυχία που εκδηλώνεται στις πλουσιότερες περιοχές δεν αποθαρρύνει εκείνους που υποφέρουν αβάσταχτα βάσανα από το να εγκαταλείψουν τις πατρίδες τους.

Μερικοί δηλώνουν: «Δεν μπορούμε να τους υποδεχτούμε όλους». Άλλοι, αντιθέτως, θεωρούν ότι οι μετακινήσεις των πληθυσμών είναι αναπόφευκτες, διότι είναι το αποτέλεσμα αφόρητων καταστάσεων. Η προσπάθεια για τη ρύθμιση αυτών των μετακινήσεων είναι θεμιτή και αναγκαία. Η εγκατάλειψη όμως των προσφύγων στα χέρια των διακινητών με κίνδυνο θανάτου στη Μεσόγειο έρχεται σε αντίθεση με κάθε ανθρώπινη αξία.

Οι πλούσιες χώρες δεν μπορούν να αποφύγουν το μερίδιο της ευθύνης τους για τις πληγές της ιστορίας και για τις περιβαλλοντικές διαταραχές που έχουν προκαλέσει και συνεχίζουν να προκαλούν τεράστιες μεταναστεύσεις-από την Αφρική, τη Μέση Ανατολή, την Κεντρική Αμερική και άλλες περιοχές. Σήμερα, ορισμένες πολιτικές και οικονομικές επιλογές των πλούσιων χωρών εξακολουθούν να δημιουργούν αστάθεια και σε άλλες περιοχές. Θα ήταν πρόσφορο οι δυτικές κοινωνίες ξεπεράσουν τον φόβο του ξένου, των πολιτισμικών διαφορών, και να αρχίσουν με θάρρος να διαμορφώνουν το νέο πρόσωπο που ήδη οι μεταναστεύσεις τους δίνουν. Εάν η άφιξη των μεταναστών δημιουργεί πραγματικές δυσκολίες, ο ερχομός τους μπορεί να είναι μια ευκαιρία, για να παρακινηθεί Ευρώπη να είναι ανοικτή και αλληλέγγυα.

Υπάρχουν μέρη όπου ο αριθμός των προσφύγουν που καταφτάνουν είναι τόσο υψηλός που οι κάτοικοι έχουν καταβληθεί και εξαντληθεί, και αυτό είναι κατανοητό. Ένα πολύ μεγάλο βάρος έχει εναποτεθεί στους ίδιους, ενώ η Ευρώπη δεν μπόρεσε ακόμη να το αντιμετωπίσει από κοινού. Όμως πολλοί υποδέχονται με γενναιοδωρία τους πρόσφυγες και ανακαλύπτουν ότι οι προσωπικές επαφές μπορούν συχνά να οδηγήσουν σε μια όμορφη αμοιβαία αδελφοσύνη.

Τίποτα δεν αξίζει όσο οι προσωπικές επαφές. Αυτό είναι αληθινό ιδιαίτερα σε σχέση με το Ισλάμ. Μουσουλμάνοι και Χριστιανοί μπορούν να επιδιώξουν κινήσεις, για να δώσουν από κοινού τη μαρτυρία της ειρήνης και να απορρίψουν μαζί τη βία που ασκείται στο όνομα του Θεού. Περίπου 800 χρόνια πριν, ο Φραγκίσκος της Ασίζης, επιθυμώντας να συμβάλει στην ειρήνη, δεν δίστασε να ταξιδέψει στην Αίγυπτο, για να συναντήσει τον Σουλτάνο. Η μητέρα Τερέζα αφιέρωσε τη ζωή της στους πιο πτωχούς, όποια και αν ήταν η θρησκεία τους.

Ευρωπαϊκές χώρες που θα ήθελαν να είναι κλειστές στον εαυτό τους δεν θα έχουν μέλλον. Μεταξύ αυτών των Ευρωπαίων, όσο και στις σχέσεις τους με τους πρόσφυγες, η αδελφοσύνη είναι η μοναδική οδός για την προετοιμασία της ειρήνης.

(1) Από τις 28 Δεκεμβρίου 2016 έως την 1η Ιανουαρίου 2017, νέοι από όλη την ήπειρο – Καθολικοί, Ορθόδοξοι και Διαμαρτυρόμενοι – συμμετείχαν στην 39η Ευρωπαϊκή Συνάντηση που οργάνωσε η Κοινότητα του Ταιζέ στη Ρίγα πρωτεύουσα της Λετονίας. Στις 2 Ιανουαρίου αυτή η σύναξη προεκτάθηκε στο Ταλλίν (Εσθονία) και στο Βίλνιους (Λιθουανία). Ήταν ένα στάδιο του «προσκυνήματος εμπιστοσύνης στη γη» που οργανώνει το Ταιζέ εδώ και χρόνια.