Als er migranten komen, laat ons dan voorbij gaan aan angst!

De bijeenkomst in Riga eind december 2016, georganiseerd door de gemeenschap van Taizé, bracht jongeren uit heel Europa¹ bij elkaar. Zowel jongeren uit lidstaten van de Europese Unie als uit landen die geen deel daarvan uitmaken, hebben een ervaring van gemeenschap kunnen ervaren door het verenigen van mensen van het hele continent.

Deze noordelijke bijeenkomst bood ook de mogelijkheid voor jongeren uit andere regio’s om het Europa van de Baltische Staten te ontdekken, één van de aspecten van de prachtige verscheidenheid van volkeren op dit continent, elk met zijn eigen geschiedenis, tradities en bijzondere kenmerken.

Een toekomst van vrede vereist dat Europeanen hun bewustzijn moeten verruimen en solidariteit moeten laten groeien tussen alle landen die deel uitmaken van het continent. Het vermeerderen van contacten, manieren van delen en van samenwerking is essentieel.

Het bouwen aan eenheid op het continent kan alleen bereikt worden als er meer dialoog tussen de landen plaatsvindt en als de landen beter naar elkaar beginnen te luisteren: dat geldt zowel voor de landen van de Europese Unie als voor de anderen, zowel voor West-Europa als voor Midden- en Oost-Europa, en zowel voor het Noorden als voor het Zuiden. Elk land, groot of klein, moet in staat zijn om zijn stem te laten horen, inclusief zijn specifieke karakter. Het is belangrijk dat we ons inspannen om de mentaliteit van de anderen te begrijpen: alleen op die manier kunnen we de soms tegenstrijdige houdingen van de verschillende mensen en landen beter begrijpen en kunnen reacties, die slechts ingegeven worden door emoties, worden vermeden.

Kunnen Europeanen ontdekken dat hun gemeenschappelijke wortels veel dieper gaan dan hun verschillen?

In de nasleep van de Tweede Wereldoorlog, ontwikkelde Europa een grote stuwkracht in de richting van verzoening. En na de val van de Berlijnse muur, begon er een nieuw tijdperk van zoeken naar eenheid. Veel jonge mensen hebben het gevoel dat Europa alleen maar in staat is om vooruitgang te boeken als het dieper inzet op het ideaal van broederschap. Ze streven naar een Europa dat niet alleen verenigd is in zichzelf, maar ook open staat voor andere continenten en solidariteit toont met alle volkeren die grote beproevingen ondergaan.

Wereldwijd worden vrouwen, mannen en kinderen gedwongen om hun thuisland te verlaten. Zij vertrekken uit bittere nood. Deze nood is sterker dan alle belemmeringen die zij op hun weg tegen kunnen en zullen komen. De bezorgdheid van de rijkere landen weerhoudt hen, die ondraaglijk lijden, er niet van om hun huizen te verlaten.

Sommige mensen zeggen: “We kunnen niet iedereen verwelkomen.” Anderen menen dat de huidige volksverhuizingen onvermijdelijk zijn, aangezien deze door ondraaglijke situaties teweeg worden gebracht. Om te proberen om deze verhuizingen te reguleren is het noodzakelijk om deze te legitimeren, mede om te voorkomen dat vluchtelingen in handen vallen van mensensmokkelaars. Het risico van overlijden in de Middellandse Zee rijst de pan uit en is in tegenspraak met alle menselijke waarden.

De rijke landen kunnen hun verantwoordelijkheid niet langer uit de weg gaan, voor de wonden van de geschiedenis die zij hebben veroorzaakt en voor de verstoringen van de omgeving in Afrika, het Midden-Oosten, Centraal-Amerika en diverse andere regio’s. Deze verstoringen hebben tot enorme migraties geleid en leiden daar nog steeds toe. Vandaag de dag worden bepaalde politieke en economische keuzes, die tot instabiliteit in andere gebieden leiden, nog altijd gemaakt door de rijke landen. De westerse samenleving moet voorbij de angst voor buitenlanders en culturele verschillen gaan, en moedig beginnen aan het vormen van een nieuw gezicht, dat migranten het al geven. Hoewel de komst van migranten echt wel problemen oplevert, kan hun komst ook een kans zijn om Europa te stimuleren; om openheid en solidariteit te ontwikkelen.

Er zijn plaatsen waar het aantal vluchtelingen dat aankomt zo hoog is, dat de bewoners erdoor overweldigd worden en uitgeput zijn, en dat is begrijpelijk. De last is te groot voor hen, omdat de verschillende landen van Europa nog geen manier gevonden hebben om deze last samen te dragen. Maar de meeste mensen bieden de vluchtelingen een hartelijk welkom en ontdekken dat persoonlijke contacten vaak leiden tot een prachtig wederzijds begrip.

Niets vervangt persoonlijke contacten. Dat geldt met name met betrekking tot de Islam. Moslims en Christenen kunnen samen zoeken naar praktische manieren om samen te getuigen van vrede en om alle geweld uit naam van God te verwerpen. Ongeveer 800 jaar geleden, aarzelde Franciscus van Assisi niet, om in zijn verlangen om bij te dragen aan vrede, naar Egypte te reizen om de Sultan te ontmoeten en Moeder Teresa wijdde haar leven aan de armsten onder de armen, ongeacht hun religie.

Europese landen, die zich willen isoleren, zullen geen toekomst hebben. Onder de Europeanen zelf, maar ook in het contact met vluchtelingen, zijn vriendschap en wederzijdse steun de enige weg naar vrede.

¹ Van 28 december 2016 tot en met 1 januari 2017 namen jongeren – zowel katholieken, orthodoxen als protestanten – van het hele continent deel aan de 39ste Europese ontmoeting, georganiseerd door de gemeenschap van Taizé, in Riga, de hoofdstad van Letland. Op 2 januari werd deze bijeenkomst uitgebreid naar Tallinn (Estland) en Vilnius (Litouwen). Het was een etappe in de “pelgrimage van vertrouwen op aarde” die al vele jaren door Taizé geïnitieerd wordt.