Van 13 tot en met 16 mei vond de derde oecumenische "Kirchentag" plaats in Frankfurt, Duitsland. Tijdens de oecumenische viering die op televisie werd uitgezonden, sprak Broeder Alois de volgende overdenking uit.
Donderdag 13 mei 2021
Vandaag vieren we Hemelvaart. God nam Jezus bij zich. Dat lijkt een goede afloop. Maar de discipelen voelden zich in de steek gelaten door Jezus. Ze waren teleurgesteld. De verwachtingen die ze hadden van Jezus werden niet waargemaakt.
Slechts geleidelijk aan ontstaat er begrip: ook al zien ze Jezus niet langer, hij is toch onder hen. Dat biedt een nieuw perspectief. Met de opstanding van Jezus koos Jezus de kant van de vernederden. De liefde van God is sterker dan haat, geweld en de dood. De armen der aarden kunnen opstaan en zich verheugen. Er schijnt een onverwacht licht. Normaliter zouden er zo’n tweeduizend jongeren naar Taizé in Bourgondië zijn gekomen voor dit feest. In onze Verzoeningskerk zingen we en delen we het licht van de Opstanding met kleine kaarsjes.
Lieve aanwezigen, lieve zusters en broeders, zelfs als je vandaag alleen voor het scherm zit, verbindt het geloof in de Opstanding van Jezus ons. Maar misschien denk je op dit moment, net als ik, ook aan de mensen voor wie dit geloof niet gemakkelijk komt. In Taizé stellen jongeren me vaak vragen zoals: "Wat betekent het voor mij dat Jezus opstond uit de dood? Waarom grijpt God niet in wanneer mensen lijden en wanneer alles dat mij veiligheid biedt instort?" Zulke vragen zijn nog indringender geworden tijdens de pandemie.
Ons geloof geeft geen eenvoudige antwoorden. Maar het nodigt ons uit om erop te vertrouwen dat Christus ook in moeilijke tijden bij ons is. Dat geeft mij hoop dat we van onze ervaringen van de pandemie zullen leren. We willen als broeders en zusters samenleven, op een nieuwe manier met elkaar delen en nog vastberadener voor onze aarde zorgen. De tijd is gekomen voor een nieuwe koers. Als kerken willen we daaraan bijdragen. Maar veel mensen zeggen terecht: jullie boodschap van liefde is niet betrouwbaar! Misbruik heeft veel vertrouwen kapotgemaakt. En het vergt moed om licht te laten schijnen in deze duisternis.
Als broeders van Taizé hebben we ook te maken met deze uitdaging. In gesprekken met misbruikslachtoffers is het ons duidelijk geworden dat herstel alleen mogelijk is als we toegeven wat er gebeurd is. Als we verantwoordelijkheid nemen en ons er hard voor maken dat de stemmen van de slachtoffers gehoord worden, dat de slachtoffers juridisch gezien recht wordt gedaan en dat niemand zulk lijden in de toekomst nog hoeft mee te maken. Hiervoor is een grondige vernieuwing nodig in onze kerken. Structurele veranderingen zijn noodzakelijk.
Om een nieuw begin te maken in onze maatschappij en in onze kerken hebben we ook een vergaande spirituele vernieuwing nodig.
Veel jonge mensen zoeken een spiritueel leven dat hen zal ondersteunen. In Taizé ervaren ze hoe belangrijk het is om keer op keer een moment van rust te nemen. En het is waar: waar ik ook ben kan ik me op elk moment tot Christus wenden. De Opgestane Heer is er altijd.
Twijfels kunnen blijven bestaan. Geloof is niet zo zeer een bezit van zekerheden: het is veeleer een reis in hoop. Het maakt ons ontvankelijk voor anderen. Meer gevoelig voor de mensen en gebeurtenissen om ons heen en in de wereld.
De pandemie legt ons pijnlijke beperkingen op, maar we kunnen onszelf al voornemen om meer open te zijn naar anderen in de toekomst. Zelfs voor mensen die we normaal niet spontaan zouden benaderen, zoals migranten die in de buurt wonen. We hebben net gehoord hoe Alexandra, Sandra en Ambote dit in de praktijk brengen in hun leven, het openhartig toenadering zoeken tot anderen. We voelen ons hierdoor bemoedigd.
Recent hadden we in Taizé bezoek van een pastoraal werker uit de buurt. Ze vertelde ons hoe ze aan haar parochieleden in de afgelopen periode voor de laatste lockdown had voorgesteld om eens per week in kleine groepjes bijeen te komen voor een eenvoudige maaltijd en om te praten over hun leven en hun geloof. Daar is niets spectaculairs aan. Misschien zijn er onder jullie ook enkelen die zoiets zouden willen doen, zodra het weer kan. De kerk is een levende gemeenschap, die leeft in de gemeenschappelijke vieringen en in het delen van ons dagelijks leven. Het is een gemeenschap in beweging.
We kunnen zo’n gemeenschap in beweging doorleven in onze kerkgemeenschappen en in kleine groepjes. Deze vriendschap wordt nog sterker wanneer christenen van verschillende denominaties bij elkaar komen. Een spirituele vernieuwing van onze kerken kan alleen in samenwerking tot stand komen. We kunnen de diversiteit onder christenen aanvaarden als een geschenk. Soms betekent dat misschien dat we het gewoon geduldig met elkaar moeten uithouden. Maar in geen geval mogen we ons neerleggen bij het schandaal van onze verdeeldheid! Onze kerken kunnen nog niet alle schatten van het geloof delen. Maar Christus is niet verdeeld. Hij is onze eenheid. Alleen als we vaker samenkomen in gemeenschappelijk gebed kunnen we onze eenheid in verscheidenheid geloofwaardig uitdragen.
Het is mogelijk. In Taizé komen mensen van verschillende denominaties, talen, landen en culturen elke dag samen voor God. Wanneer we naar de Bijbellezingen luisteren, God loven en een langdurig moment in stilte doorbrengen, maakt de Heilige Geest ons al tot een levende gemeenschap.
We zingen graag de oude woorden, Ubi caritas et amor, Deus ibi est. – "Waar liefde is, daar is God." Zoveel van wat andere mensen voor ons doen, is een levend teken van Gods liefde. Laten we onze ogen daarvoor openen! Zelfs op onze moeilijke dagen is het Koninkrijk van God al onder ons.