TAIZÉ

Η Εικόνα του Ελέους

 
Κατά το έτος 2015 η κοινότητά μας στο Ταιζέ εορτάζει την 75η επέτειο της ίδρυσής της και καλεί όλους να θυμηθούν τον ιδρυτή αυτής, αδελφό Ροζέ, 100 χρόνια μετά την γέννησή του και δέκα χρόνια μετά από την είσοδό του στην αιωνιότητα. Το θέμα ειδικά που προτάθηκε για αυτή την χρονιά καλείται “Προς μια καινούργια Αλληλεγγύη”, και η κοινότητα αποφάσισε να ζωγραφίσει μια εικόνα με την Παραβολή του καλού Σαμαρείτη. Το βιβλικό κείμενο του κεφαλαίου 10 από το Κατά Λουκάν Ευαγγέλιο δίδει ένα ξεκάθαρο παράδειγμα αλληλεγγύης εν πράξη. Η Εικόνα αγιογραφήθηκε από τον Εργαστήρι Αγιογραφίας του Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού στη Γαλλία.
JPEG - 24.3 ko

Περιγραφή

Το κύριο πρόσωπο της εικόνας είναι ο Χριστός σε όρθια στάση στο μέσο αυτής. Έχει σχήμα επίμηκες και η φορεσιά του είναι λευκή με πράσινη απόχρωση. Το πιο εκπληκτικό στην φιγούρα του είναι το ευγενές και φιλόξενο πρόσωπό του. Το δεξί του χέρι είναι σε σχήμα ευλογίας και με το αριστερό κρατά ανοιχτό Ευαγγέλιο, όπου είναι γραμμένα τα ελληνικά γράμματα “Α” και “Ω”.

Ο Χριστός περιβάλλεται από μεγάλο φωτοστέφανο-δόξα φτιαγμένο από βαθύ μπλἐ και κόκκινο με λευκόχρυσες γραμμές που δίδουν μια αίσθηση κίνησης. Μια παχιά λευκή λωρίδα σχηματίζει την εξωτερική ακμή της δόξας του. Αυτή η ταινία δεν ακολουθεί μόνο το περίγραμμα, αλλά έχει ανατροπές προς τα έξω σε βρόχους που σχηματίζουν έξι κύκλους, οι οποίοι τοποθετούνται κυκλικά γύρω από την άκρη της δόξας. Στο πλαίσιο αυτών των κύκλων, η παραβολή του Καλού Σαμαρείτη απεικονίζεται σε έξι παραστάσεις.

Από πάνω προς τα κάτω και από αριστερά προς τα δεξιά, οι εικόνες παραλλήλως του Χριστού περιέχουν το ευαγγελικό απόσπασμα. Η πρώτη παράσταση απεικονίζει την επίθεση των ληστών στο θύμα. Στη δεύτερη βλέπουμε το θύμα να κείται στο έδαφος και έναν ιερέα και έναν λευίτη να περνούν από την άλλη πλευρά του δρόμου σε στάση προσευχής, όμως με το να αφήνουν το θύμα στην άκρη του δρόμου. Έπειτα έρχεται ο καλός Σαμαρείτης με το γαϊδουράκι του, γονατίζει δίπλα στο θύμα και τον σηκώνει πάνω. Στο πανδοχείο, ο πληγωμένος άνδρας είναι στο κρεβάτι και ο Σαμαρείτης στέκεται δίπλα του. Στην τελευταία εικόνα, το θύμα, ο Σαμαρείτης και ο πανδοχέας κάθονται στο τραπέζι μοιραζόμενοι ένα όμορφο γεύμα.

Πάνω και κάτω από τη δόξα με τον Χριστό στο κέντρο, απεικονίζονται τέσσερις άγγελοι δοξάζοντας τον Κύριο. Τρεις είναι στα κόκκινα και ο τελευταίος είναι ντυμένος στα μπλε-πράσινα. Πάνω-πάνω πίσω από τους Αγγέλους είναι μια κόκκινη κορδέλα σε κυματισμό και κάτω πάλι πίσω από αυτούς μια άλλη σε πράσινο χρώμα. Στις κορδέλες είναι γραμμένο στα Γαλλικά “Ἐφ’ ὅσον ἐποιήσατε ἑνὶ τούτων τῶν ἀδελφῶν μου τῶν ἐλαχίστων, ἐμοὶ ἐποιήσατε” (Μτ. 25,40).


Ερμηνεία

Ο Χριστός ντυμένος στα λευκά είναι ο ουράνιος Χριστός μεταμορφωμένος όπως θα έρθει στην συντέλεια του κόσμου. Με την παρουσία του μας ευλογεί και μας λέει την παραβολή του καλού Σαμαρείτη. Η δόξα συμβολίζει το μυστήριο του Θεού, το οποίο είναι πέρα των αισθήσεών μας. Όμως με τη λευκή φορεσιά του ο Χριστός έρχεται κοντά μας ως νεογέννητο παιδί και αποκαλύπτει εις εμάς το μυστήριο του Θεού.

Στις εικόνες που μας παρουσιάζουν την παραβολή το θύμα είναι επίσης ντυμένο στα λευκά: Ο Χριστός είναι παρών στον πληγωμένο άνθρωπο που χρίζει της βοήθειά μας. Σε πολλές από τις απεικονίσεις απηχούν σκηνές του πάθους του Χριστού ( η μαστίγωση, η αποκαθήλωση). Ο καλός Σαμαρείτης είναι ντυμένος στα πράσινα, χρώμα που συμβολίζει την παρουσία του Αγίου Πνεύματος. Είναι αλήθεια ότι δεν είναι τόσο εύκολο να έρθουμε και να βοηθήσουμε αυτούς που έχουν ανάγκη, αλλά αν το αρχίσουμε το Άγιο Πνεύμα θα έρθει και θα ενεργεί μέσω ημών.

Στην πρώτη εικόνα τρεις φιγούρες διακρίνονται: οι δύο ληστές και το θύμα στο οποίο επιτίθενται. Είναι μια εικόνα παραμορφωμένης τριάδας. Ανακαλώντας την ιστορία της δολοφονίας του Άβελ από τον Κάιν στην αρχή της Βίβλου, η παραβολή ξεκινά με το να παρουσιάζει την διάσπαση της αρμονίας μέσω της αμαρτίας. Η ανθρωπότητα παρόλο που δημιουργήθηκε “κατ’ εικόνα Θεού”, έχει πλέον απολέσει αυτή της την ομοιότητα. Στην τελευταία εικόνα βλέπουμε πάλι τρία πρόσωπα. Κάθονται γύρω από το τραπέζι, στο οποίο υπάρχει μία κούπα- όπως και στην εικόνα της Αγίας Τριάδας: η Τριαδική αρμονία έχει αποκατασταθεί. Ενώ μια ευσέβεια, η οποία ξεχνά τον πλησίον της, σαν αυτή του ιερέα και του Λευίτη που πέρασαν δίπλα από το θύμα, είναι μόνο μια μορφή ειδωλολατρίας, αγάπη, το έργο της φιλανθρωπίας πραγματώνεται μέσω του καλού Σαμαρείτη και έτσι επαναφέρει την ανθρωπότητα στο κατ΄ εικόνα.


Τεχνοτροπία

Η εικόνα αγιογραφήθηκε κατά την παραδοσιακή εικονογραφική τεχνική, που χρησιμοποιεί η Ορθόδοξη Εκκλησία: αυγοτέμπερα και φύλλα χρυσού στο ξύλινο φόντο με στοιχεία λευκού. Όπως και στις περισσότερες εικόνες το στύλ είναι αυτό της Βυζαντινής τεχνικής. Αλλά από τη στιγμή κατά την οποία η εικόνα δεν αποτελεί δώρο από Χριστιανούς της Ανατολής, διαφορετικά στοιχεία της Δυτικής τεχνοτροπίας, ειδικά της περιοχής της Βουργουνδίας, εισήχθησαν στην φιγούρα του Χριστού και στην όλη σύνθεση. Έτσι λοιπόν η φιγούρα του Χριστού ανακαλεί την παράσταση του Χριστού εν δόξη στο παρεκκλήσι Moines στη Berzé ή τον Χριστό στα τύμπανα των Ρωμανικών Ναών όπως αυτών του Vézelay. Η σύνθεση εν συνόλω, με τις κορδέλες γύρω από τη δόξα είναι έμπνευση από ιστορημένα χειρόγραφα.

Από καλλιτεχνικής απόψεως το ενδιαφέρον στην εικόνα είναι ότι δεν αποτελεί αντίγραφο άλλης αλλά μια νέα αναπαράσταση. Είναι μια νέα εικόνα, η οποία γεννήθηκε μετά από σκέψη γύρω από τη παραβολή του καλού Σαμαρείτη, της οποίας τα χρώματα αποκαλύπτουν μια νέα προοπτική της ευαγγελικής φρεσκάδας. Η Εικόνα αποτελεί ένα μέρος μιας ζώσας παράδοσης, στην οποία το Άγιο πνεύμα μας επιτρέπει να ανακαλύψουμε ξανά την πίστη μέσα από νέες πορείες.

Τελευταία ενημέρωση: 24 Ιουλίου 2015