• >
  • De bron van het geloof >
  • Overdenking en reflectie >
  • Vragen over het geloof en de bijbel >
  • De Kerk
  • Gemeenschap
  • De bron van het geloof
  • Naar Taizé komen
  • In alle werelddelen


 
  • Gebedsviering
    • Korte teksten uit Taizé
    • Bijbelteksten voor elke dag
    • Gebeden voor elke dag
    • Voorbeden
    • Podcasts
    • Jongeren en het gebed in Taizé
    • De waarde van de stilte
    • Een gebedsviering voorbereiden
      • Een gebedsviering voorbereiden
      • Een gastvrije ruimte voor een meditatief gebed inrichten
      • Iconen in het gebed
  • Liederen
    • Meditatieve liederen
    • Liederen leren
  • Overdenking en reflectie
    • Overweging van broeder Alois: De aarde is ons gemeenschappelijk huis
    • “Iets heel eenvoudigs”
    • Wanneer we delen, geeft God ons levensvreugde
    • Overdenking door broeder Alois: Werken aan universele verbondenheid
    • Iedereen kan een zaadje van eenheid planten
    • Korte gedachten voor vandaag
    • Bijbelteksten met uitleg
    • Vragen over het geloof en de bijbel
      • De doop
      • Kinderen: Wat betekent ‘het koninkrijk van God ontvangen als een kind’?
      • De Kerk
      • Kerk en staat: Wat zegt de bijbel over de houding van een gelovige ten aanzien van de maatschappij?
      • De geboden
      • De kosmos: Wat is de plaats van de mens in het universum?
      • Het kruis
      • De dood: Waarom kunnen wij zeggen dat Jezus ‘voor ons is gestorven’?
      • Dialoog: Religies en het evangelie
      • De eucharistie
      • De eucharistie: Een christen uit de tweede eeuw over de eucharistie
      • Evangelisatie: Wat betekent ‘evangeliseren’?
      • Geloof
      • Geloof: Wat zegt het Nieuwe Testament over geloof?
      • Geloof: Wat is het specifieke kenmerk van het christelijk geloof?
      • De vrees voor God
      • Vergeving: Twee vragen over Judas
      • Vergeving: Betekent vergeven ook vergeten?
      • Vrijheid: Ben ik nog vrij als ik gehoorzaam aan een oproep van Christus?
      • Vrijheid: Is alles wat er gebeurt van tevoren door God besloten?
      • Geluk: Kun je gelukkig zijn terwijl anderen lijden?
      • De hel: Moet je als christen in het bestaan van de hel geloven?
      • Hoop
      • Oordeel niet: Waarom zegt Jezus tegen zijn leerlingen dat ze niet moeten oordelen?
      • Liefde voor de vijand
      • Barmhartigheid
      • Barmhartigheid: Als God barmhartig is, waarom staan er dan dreigementen in de bijbel?
      • De aanwezigheid van God: Als God aanwezig is in ieder mens, wat voegt het geloof dan nog toe?
      • Verzoening: Wat zijn de vooronderstellingen voor een werkelijke dialoog tussen christenen uit verschillende tradities?
      • Verzoening: Hoe kun je verscheidenheid en verzoening met elkaar verenigen?
      • Zonde: Moeten we spijt hebben over onze zonden?
      • Het lijden van onschuldigen
      • Zijn de verschillen tussen christenen een probleem of een rijkdom?
      • De wereld: Kunnen wij de wereld daadwerkelijk verbeteren?
    • Portretten van getuigen van Christus
      • Irenaeus van Lyon
      • Moeder Teresa
      • Johannes Chrysostomus (344-407): verbazingwekkend modern
      • Augustinus (354-430)
      • De actualiteit van Dietrich Bonhoeffer (1906-1945)
      • Een weg van verzoening: Frère Roger
      • Jeremia
      • Doroteüs van Gaza (VIe eeuw): nederigheid en gemeenschap
      • Franz Stock (1904-1948), een leven gewijd aan de verzoening
      • Een profeet die troost brengt (Jesaja 40–55)
    • Jaarbrief
      • broeder Alois 2019: Vergeet de gastvrijheid niet!
      • Broeder Alois 2018: Onuitputtelijke vreugde
      • Broeder Alois 2017: Samen wegen van hoop bewandelen
      • Broeder Alois 2017: Oproep aan kerkleiders voor 2017
      • Broeder Alois 2017: Op weg naar eenheid op het Europese continent
      • Broeder Alois 2016: De moed van barmhartigheid
      • Taizé 2015
      • Frère Alois 2012-2015: Naar een nieuwe solidariteit
      • Frère Alois 2015: Vier voorstellen om het “zout van de aarde” te zijn
      • Frère Alois 2014: Vier voorstellen om te zoeken naar zichtbare verbondenheid tussen allen die Christus liefhebben
      • Frère Alois 2013: Vier voorstellen om de bronnen van Godsvertrouwen aan het licht brengen
      • Frère Alois 2011: Brief uit Chili
      • Frère Alois 2010: Brief uit China
      • Frère Alois 2009: Brief uit Kenia
      • Europa open en solidair
      • Frère Alois 2008: Brief uit Cochabamba
      • Frère Alois: Brief aan wie Christus wil volgen
      • Frère Alois: Oproep tot verzoening onder christenen
      • Frère Alois 2007: Brief uit Calcutta
      • 2006: Onvoltooide brief van frère Roger
      • Frère Roger 2005: Een toekomst van vrede
    • Een kleine gelijkenis over de universaliteit van Gods liefde
    • Overweging van broeder Alois: Laten we vredestichters zijn daar waar we leven
Een woord uit de bijbel
 

De Kerk

Voordat ‘Kerk’ een woord werd uit de geloofsbelijdenis, de theologie en de catechese, was het in eerste instantie een bijbels woord. Wat nu volgt is niet een overweging over de Kerk, maar een poging om te ontdekken hoe de eerste lezers van het Nieuwe Testament het woord ‘Kerk’ gehoord hebben, in de hoop het iets van deze eerste levendigheid terug te geven.

Het woord ekklesia komt meer dan tweehonderd keer voor in de Griekse bijbel die door de christenen van de eerste eeuwen gelezen werd. Wat ons misschien zal verbazen is dat het bijna evenveel keer in het Oude Testament voorkomt als in het Nieuwe Testament. In de Griekse versie van het Oude Testament wordt ekklesia gebruikt voor het samengekomen volk van God.

In het Nieuwe Testament duidt ekklesia de plaatselijke gemeenschap aan of alle christenen. Er zijn echter ook een paar interessante uitzonderingen. Lucas, de schrijver van het derde evangelie en het boek Handelingen van de apostelen, noemt het woord ook als het gaat om een volksvergadering in een stad (zie Handelingen 19:23-40). Ekklesia werd dus niet alleen in religieuze zin gebruikt, maar ook voor de samenkomsten in het Griekse stadsleven waarin publieke zaken werden bediscussieerd.

Een andere uitzondering is dat, zelfs in het Nieuwe Testament, ekklesia het volk van God van het Eerste Verbond kon aanduiden. Stefanus noemt het volk dat in de woestijn rond Mozes bijeen was ekklesia (Handelingen 7:38). En in de brief aan de Hebreeën wordt een vers uit psalm 22 geciteerd: “Ik zal U loven in de kring van de ekklesia” (Hebreeën 2:12). Moet je dit vertalen met “in de kring van het volk” of “in de kring van de kerk”? De psalm spreekt over het volk Israël. Maar omdat de brief aan de Hebreeën deze woorden op de lippen legt van de opgestane Christus, kunnen ze ook verwijzen naar de Kerk.

In het bijbelse gebruik wordt dus bijeengehouden wat wij geneigd zijn uit elkaar te halen. Het voorbeeld uit de brief aan de Hebreeën nodigt uit om de schriften van het Eerste Verbond te laten spreken over de Kerk van het Nieuwe Verbond. De betekenis van het woord ekklesia verruimt zich dus. Met name in de Psalmen krijgt het woord ook een muzikale dimensie. De ekklesia wordt daar de vierende gemeenschap, bijeen gebracht door het lied van Christus.

Het woord ekklesia komt vaak voor in de Handelingen van de apostelen, maar verrassend genoeg niet in de eerste hoofdstukken. De gemeenschap die met Pinksteren geboren wordt, wordt geen ekklesia genoemd. Er wordt eenvoudigweg gesproken over “allen die het geloof hadden aanvaard” (Handelingen 2:44). Vervolgens verschijnt het woord plêthos (Handelingen 4:32), dat vertaald kan worden met “de groep mensen die het geloof had aanvaard”. Maar parallellen in buitenbijbelse teksten laten zien dat plêthos ook een gemeenschap aan kan duiden. Soms wordt het woord daarom vertaald met “gemeenschap” of “voltallige gemeenschap” (bijvoorbeeld in Handelingen 6:2). Toch is het niet een exact synoniem van ekklesia. Plêthos duidt vooral de gemeenschap aan zoals ze er is met haar regels voor lidmaatschap, haar eigen gebruiken en leiders. Zo waren er meer groepen in Jeruzalem op dat moment.

In de Handelingen van de apostelen zijn sporen bewaard gebleven van het feit dat ekklesia niet vanaf het begin al in gebruik was om de christelijke gemeenschappen aan te duiden. En dankzij de brieven van Clemens, bisschop van Rome, en Ignatius, bisschop van Antiochië, weten we dat de twee woorden plêthos en ekklesia tot tenminste het begin van de 2e eeuw naast elkaar hebben bestaan. Maar wat zijn dan de karakteristieke kenmerken van de christelijke gemeenschap die door het woord ekklesia benadrukt worden? En waarom heeft dit woord de overhand gekregen? Handelingen laat zien dat dit iets met de apostel Paulus te maken heeft. Het woord ekklesia begint een rol te spelen als ook Paulus dat gaat doen (Handelingen 8). Dit wordt bevestigd door de brieven van Paulus waarin het woord bijzonder veel voorkomt.

Waarom heeft Paulus voorkeur voor het woord ekklesia? In dit woord zit het werkwoord ‘roepen’. Terwijl plêthos een aanduiding is voor de gemeenschap ‘an sich’, is ekklesia, zowel in de Griekse wereld als in de bijbel, de gemeenschap die bijeengeroepen is. Het is alsof voor Paulus elke keer dat hij het woord ekklesia noemt, ‘geroepen’ of ‘bijeengeroepen’ meeklinkt. De ‘Kerk van God’ wil voor hem zeggen: “Hen die zijn geroepen om zijn heiligen te zijn” (1 Korintiërs 1:2), hen “die geroepen zijn om één te zijn met zijn zoon Jezus Christus” (1 Korintiërs 1:9).

Een halve eeuw later omschrijft Ignatius van Antiochië in een brief aan de christenen van Smyrna, de ekklesia voor de eerste maal als ‘katholiek’, dat wil zeggen ‘universeel’: “Daar waar de bisschop verschijnt, daar is de gemeenschap (plêthos), op dezelfde manier als geldt dat waar Jezus Christus is, de katholieke kerk (ekklesia) is.” Christenen vormen concrete gemeenschappen. Maar voor zowel Ignatius als Paulus is ‘kerk’ het mooiste woord. Want in dit woord ligt de nadruk niet op de organisatie van de gemeenschap, maar op de universele roeping die vanuit het evangelie van Christus opklinkt. En het bijvoeglijk naamwoord ‘katholiek’ onderstreept dat één en hetzelfde evangelie, op alle tijden en plaatsen, oproept tot de unieke gemeenschap met Christus.

Bijgewerkt: 3 juli 2009

Dagtekst

za. 7 december
Gelukkig wie bij u hun toevlucht zoeken, Heer. Trekken zij door een dal van dorheid, het verandert voor hen in een oase.
Ps 84
meer...

Agenda

 Zoek evenementen

Podcasts

2019-12-05 : Espère en Dieu + Psalms 80 / Eph 2:19-22 / Wait for the Lord / Notre père / Prayer by Brother Alois / Nimm alles von mir
IMG/mp3/podcast_2019-12-05.mp3
5 december 2019
2019-11-28 : Alleluia 16 + Ps. 66 / Mt 26,36-46 / Aber du weißt den Weg für mich / Prayer by Brother Alois / Bénissez le Seigneur
IMG/mp3/podcast_2019-11-28.mp3
28 november 2019
meer...

Gemeenschap

  • Nieuws
  • Roeping en geschiedenis
  • Broeder Roger, de stichter van Taizé
  • Verhalen over Taizé
  • Werk van de broeders
  • Solidariteit: operatie hoop

De bron van het geloof

  • Gebedsviering
  • Liederen
  • Overdenking en reflectie

Naar Taizé komen

  • Nieuws
  • Jongerenontmoetingen
  • Informatie voor 2020
  • Informatie voor 2019
  • Reizen naar Taizé
  • Multimedia

In alle werelddelen

  • Afrika
  • Amerika
  • Azië
  • Europa

Copyright © Ateliers et Presses de Taizé

Over deze site

[ Naar boven | Overzicht van de site | Home]

  • Contact opnemen met Taizé
  • Gebedstijden in Taizé
  • Operatie Hoop
  • Copyright informatie