Wzięli więc Jezusa. On zaś, dźwigając swój krzyż, wszedł na miejsce zwane Miejscem Czaszki, które po hebrajsku nazywa się Golgota. Tam Go ukrzyżowali, a z Nim dwóch innych, z jednej i drugiej strony, pośrodku zaś Jezusa, Piłat sporządził napis o Jego winie i polecił go umieścić na krzyżu. A było napisane: Jezus Nazarejczyk, król Żydów. Napis ten czytało wielu Żydów, ponieważ miejsce, na którym ukrzyżowano Jezusa, było blisko miasta. A było napisane po hebrajsku, po łacinie i po grecku. Arcykapłani żydowscy powiedzieli więc do Piłata: Nie pisz Król Żydów, ale że On powiedział: Jestem królem Żydów. Piłat odpowiedział: Co napisałem, to napisałem. [...] A obok krzyża Jezusa stały Jego matka i siostra Jego matki, Maria, Żona Kleofasa, i Maria Magdalena. Jezus, gdy zobaczył matkę i stojącego obok ucznia, którego miłował, powiedział do matki: Niewiasto, oto twój syn. Następnie powiedział do ucznia: Oto twoja matka. I od tej godziny uczeń wziął ją do siebie. (J 19, 16-22; 25-27 Biblia ekumeniczna).
Znaczną część Ewangelii zajmuje opis końca życia Jezusa. Święty Jan przez dwanaście rozdziałów opowiada o wszystkim, co w życiu Jezusa zdarzyło się przed ostatnimi trzema dniami, pięć rozdziałów poświęca ostatniej wieczerzy a cztery Jego męce, śmierci i zmartwychwstaniu. Dlaczego tak bardzo koncentruje się na tym, co wydarzyło się na końcu?
Przede wszystkim dlatego, że te wydarzenia najtrudniej było zrozumieć. Jezus zapowiedział bliskie nadejście Królestwa Bożego i był dla uczniów Mesjaszem posłanym przez Boga, aby je urzeczywistnić. Ale zamiast doprowadzić swą misję do wielkiego zwycięstwa nad wrogami Izraela i ustanowić społeczeństwo sprawiedliwości i pokoju, został aresztowany, był torturowany i umarł jak przestępca. Nikt nigdy Mesjasza tak sobie nie wyobrażał.
Gdyby tak kończyła się ta historia, chrześcijan dzisiaj by nie było. Zdarzyło się jednak coś innego: trzeciego dnia kobiety znalazły pusty grób a uczniowie odkryli, że Jezus żyje. Był więc tym, za kogo się uważał. To jednak nie rozwiązało problemu.
Skoro Jezus rzeczywiście był Kimś przychodzącym do Boga, dlaczego musiał umrzeć śmiercią haniebną i pełną cierpienia? Właśnie to ewangeliści starają się wytłumaczyć. I z jednej strony opowiadają o tym, co się wydarzyło, z drugiej – próbują objawić tego sens.
Kiedy czytamy historię męki, powinniśmy pamiętać o tych dwu pytaniach: „Co się wydarzyło?” i „Co to znaczy?”. Trzeba czytać ten tekst na dwu różnych poziomach, a odstęp między nimi jest czasami ogromny. Ten rozdźwięk w istocie otwiera nas na tajemnicę obecności Boga w naszym życiu.
Umieszczając na krzyżu powód skazania Jezusa, Piłat chciał zadrwić z przywódców żydowskich. W trzech językach ogłosił, że Jezus jest „Królem żydowskim”. Nieświadomie powiedział prawdę: Jezus jest królem wszystkich, przybył, aby nas poprowadzić do prawdziwej wolności. Nie jest takim królem, który panuje siłą i przemocą, ale królem objawiającym moc miłości przemieniającej świat.
Później, przed śmiercią, Jezus powierza swoją matkę jednemu ze swych najbliższych przyjaciół. Ale ten akt synowskiego szacunku ma znacznie głębszy wymiar. Jezus tworzy nową rodzinę budowaną nie na podstawie więzów krwi, ale złączoną Jego własną krwią przelaną na krzyżu. A ponieważ miłość Boża nie może być większa lub mniejsza, w jakimś sensie każdy z nas jest „umiłowanym uczniem”.
Oddając swoje życie za nas, Jezus pojednał całą ludzkość, tworząc jedną wspólnotę. Wszystkie ludzkie bariery zostały zniszczone aktem miłości całkowicie oddanej.
To głębokie znaczenie krzyża, rzecz jasna, nie jest dla nas oczywiste. Zrozumienie przychodzi jako dar Ducha Świętego, owoc zmartwychwstania. „Otworzyły się im oczy i poznali Go”, napisał Łukasz o uczniach idących do Emaus (Łk 24, 31). Kiedy wiara otwiera nam oczy, w okrutnej śmierci niewinnego możemy rozpoznać odpowiedź Boga na wszystkie ludzkie porażki i odrzucenie. Możemy tu odkryć zwycięstwo miłości silniejszej niż wszystkie moce śmierci.
Co dla mnie znaczy określenie „zwycięstwo miłości”? Gdzie dostrzegam takie zwycięstwo?
W jaki sposób nasze chrześcijańskie wspólnoty mogą stać się obrazem nowej rodziny założonej przez Jezusa?
Jak bym wyraził sens śmierci Jezusa?
