TAIZÉ

Olivier Clément

 

Vertrouwen heeft het laatste woord

Olivier Clément is schrijver en theoloog; hij is als professor verbonden aan het Instituut voor orthodoxe theologie Saint Serge in Parijs. Hij probeert in het bijzonder de onderlinge contacten te bevorderen tussen het christelijke Oosten en Westen. Hij voelt zich nauw verwant met de gemeenschap van Taizé, getuige zijn boek dat als titel draagt: Taizé: Un sens à la vie (Bayard, 1997) waarvan hier enkele fragmenten volgen.

In Taizé vind je broeders die samen bidden en werken terwijl ze een heel verschillende en soms tegengestelde religieuze, etnische, culturele en taalkundige herkomst hebben. Ja, dit is mogelijk, Christus breekt scheidsmuren af. Deze historische en geografische verscheidenheid valt in het niet bij de grote verscheidenheid aan talenten. De gemeenschap is een bedrijvige bijenkorf. Sommigen scheppen voorwerpen van schoonheid, schilderen afbeeldingen, soms iconen; ze maken prachtig aardewerk dat het dagelijks leven meer glans kan geven. Anderen vertalen of drukken de belangrijkste teksten van de christelijke traditie. Ook wordt er veel gedaan aan taalstudies om te kunnen beantwoorden aan de internationale roeping van Taizé. Een bescheiden, maar wèl diep doorleefde voorproef van een mensheid die met zichzelf verzoend raakt, die zich laat omvormen. Daarnaar ziet de geschiedenis, met vallen en opstaan, tastenderwijze naar uit. Een geschiedenis waarvan de Geest die overal aan het werk is, alles ontkracht wat verduistert, maar daarentegen een helder licht laat schijnen op alles wat in een scheppingsproces tot stand wordt gebracht, of het nu gaat om kunst, wetenschap of spiritualiteit.

De jongeren van vandaag hebben genoeg van grote woorden (maar ook van cynisme). Zij dorsten naar authenticiteit. Het haalt niets uit met hen te praten over gemeenschapszin als men hen geen plek kan tonen – “kom en zie” – waar deze gemeenschapszin vorm krijgt. Een plek waar men verwelkomd wordt zoals men is, zonder dat men beoordeeld wordt, waar men geen dogmatisch paspoort vraagt. Zonder overigens te verbergen dat men er bij elkaar komt rondom Christus en dat daar een weg begint – “Ik ben de weg,” zei Hij – voor ieder die dat wil.

Centraal bij de ontmoetingen in Taizé staat de link tussen een diepe spirituele ervaring en een creatief openstaan naar de wereld. De ontmoetingen spitsen zich al jarenlang toe op het thema ‘innerlijk leven en solidariteit tussen mensen’. En naar dát christendom moet men op zoek gaan, want hoe meer men een mens van gebed wordt, hoe verantwoordelijker men zich gaat voelen.

Het gebed bevrijdt je niet van de taken die je als mens in deze wereld hebt: het maakt je nog meer verantwoordelijk. Niets verhoogt de verantwoordelijkheid zozéér als bidden. Dat moet men echt doorhebben. Men moet er voor zorgen dat jongeren dit ook zo begrijpen. Bidden is er niet voor de lol, het is geen soort drug voor de zondag. Als je bidt, dring je verder door in het mysterie van de Vader, in de kracht van de heilige Geest, rondom een Gezicht dat elk mensengezicht weerspiegelt, en dat ons uiteindelijk dienstbaar maakt aan elk mensengezicht.

‘Vertrouwen’ is een sleutelwoord in Taizé. De ontmoetingen in Europa en in andere continenten die door Taizé worden gehouden, maken deel uit van een ‘pelgrimage van vertrouwen op aarde’. Het woord ‘vertrouwen’ is wellicht een van de bescheidenste, meest alledaagse en eenvoudigste woorden die denkbaar zijn, maar tegelijkertijd een van de meest wezenlijke. In plaats van over ‘liefde’ (agapè), of zelfs over ‘gemeenschapszin’ (koïnonia), dus over grote, inhoudsvolle begrippen te spreken, spreekt men van ‘vertrouwen’. In het woord vertrouwen zijn de eerstgenoemde begrippen namelijk aanwezig. In het vertrouwen zit het mysterie van de liefde vervat, het mysterie van de gemeenschapszin en uiteindelijk het mysterie van God als Drie-eenheid.

Bijgewerkt: 28 april 2008