Trouwe God, wij danken u voor het leven van onze geliefde paus Franciscus, die u vanmorgen aan uw zijde hebt geroepen. Hij rust in uw licht, omdat hij zijn leven heeft gegeven ten dienste van uw evangelie in het mysterie van de gemeenschap die het Lichaam van Christus, de Kerk, is. Moedig heeft hij ons aangespoord om vandaag te luisteren naar de stem van de Heilige Geest en naar de periferie van de Kerk en de marge van de samenleving te gaan om het teken van een grotere liefde te leven. Lof zij u!

Nu het nieuws van het overlijden van paus Franciscus ons in Taizé bereikt, bidden wij met diepe ontroering voor hem, vervuld van grote dankbaarheid voor zijn leven.

Het nieuws van de verkiezing van de Argentijnse paus op 13 maart 2013, en zijn eerste woorden op het Sint-Pietersplein, gaf ons grote vreugde in Taizé. Verschillende broeders waren op dat moment aanwezig in Rome, en ikzelf was in Rusland, in de stad Nijniy Novgorod, en werd verwelkomd door een Argentijnse katholieke priester. Het was de kardinaal-aartsbisschop van Buenos Aires, Jorge Maria Bergoglio, die hem een paar jaar eerder naar Rusland had gestuurd.

Nadat hij samen naar de live aankondiging had gekeken, riep de priester uit: Ik ben katholiek, jij bent anglicaan, we zijn in orthodox land - dit is het teken dat dit pontificaat oecumenisch zal zijn! En als ik die woorden weer hoor, kan ik ze alleen maar bevestigen.

We zijn paus Franciscus bijzonder dankbaar dat hij zoveel heeft gedaan om de eenheid van de christenen te bevorderen. Hij heeft dit gedaan door middel van belangrijke bezoeken en concrete gebaren die de gemeenschap hebben helpen groeien. Ik herinner me bijvoorbeeld zijn bezoek aan de Phanar in november 2014, waarbij we erg ontroerd waren door zijn woorden: “Het zijn juist jonge mensen - ik denk bijvoorbeeld aan de massa’s jonge orthodoxen, katholieken en protestanten die elkaar ontmoeten in de internationale bijeenkomsten die worden georganiseerd door de Taizé-gemeenschap - zij zijn het die ons vandaag vragen om stappen vooruit te zetten in de richting van volledige gemeenschap. En dat is niet omdat zij zich niet bewust zijn van de betekenis van de verschillen die ons nog steeds scheiden, maar omdat zij verder weten te kijken dan die verschillen en in staat zijn het wezenlijke te begrijpen dat ons al verenigt.”
Van de gebaren die zijn pontificaat hebben gekenmerkt, herinner ik me in het bijzonder zijn vriendschap met patriarch Bartholomeus en met vele orthodoxe en protestantse leiders, evenals zijn broederlijke verwelkoming van paus Tawadros in Rome in mei 2013, zijn reis naar Zuid-Soedan met de Anglicaanse aartsbisschop van Canterbury en de moderator van de Church of Scotland, en ook zijn aanwezigheid bij de plechtigheden ter herdenking van 500 jaar Lutherse Reformatie in Lund, Zweden, waar hij zijn dankbaarheid uitsprak “voor de geestelijke en theologische geschenken ontvangen door de Reformatie”.

Op deze dag ligt vooral de herinnering aan de oecumenische gebedswake “ Together ” mij na aan het hart. Vanaf het allereerste begin van dit idee, dat ontstond bij mijn voorganger broeder Alois bij de opening van de Synode over Synodaliteit, heeft de paus zijn volledige steun uitgesproken, vervolgens het project begeleid en in januari 2023 deze uitnodiging gedaan: “De weg van de eenheid van de christenen en de weg van de synodale bekering van de Kerk zijn met elkaar verbonden (...) Vanaf nu nodig ik broeders en zusters van alle christelijke confessies uit om deel te nemen aan deze bijeenkomst van het volk van God”. Zijn aanwezigheid op het Sint-Pietersplein op 30 september 2023 en de manier waarop hij christelijke leiders van alle kerken verwelkomde, toonden een oprecht verlangen naar broederlijke gemeenschap in naastenliefde.

 [1]

Vanaf het allereerste begin van zijn pontificaat heeft de oproep van paus Franciscus om uit te reiken naar de meest kwetsbaren, om migranten en vluchtelingen op te vangen, om te luisteren naar de schreeuw van de aarde en de schreeuw van de armen, veel tot ons gesproken in Taizé. Hij heeft waarde gegeven aan hen die dachten dat ze geen waarde hadden. En ik weet hoezeer zijn encycliek “Laudato Si” veel mensen heeft uitgedaagd, net als zijn aandacht voor de interreligieuze dialoog, die hem in staat stelde vriendschappen te sluiten buiten christelijke kringen.

Zijn vertrouwen in ons, en in mij als voorganger van de Taizé-gemeenschap, blijft een geschenk van God waarvoor we vandaag een gebed van dankzegging uitspreken. Een paar weken geleden zou ik hem opnieuw ontmoeten voor een audiëntie, maar zijn ziekenhuisopname verhinderde dit en de volgende dag ontmoetten we leiders van verschillende christelijke confessies in Rome voor een oecumenisch gebed, waarbij we blij waren het nieuws te horen van zijn ontslag uit het ziekenhuis.

Nu loopt zijn pontificaat op Paasmaandag ten einde. Met de broeders en de vele jongeren die de afgelopen dagen in Taizé bijeen waren, bidden we voor hem, vervuld van diepe dankbaarheid voor zijn leven en voor zijn dienst aan het evangelie en de Kerk.

Broeder Matthew, prior van Taizé
Paasmaandag, 21 april 2025

 [2]