De pottenbakkerij en haar context

In Taizé staan twee pottenbakkerijen, die volledig geïntegreerd zijn in het leven van de oecumenische gemeenschap van ongeveer 100 broeders, afkomstig uit een dertigtal landen. Vanuit deze context worden er praktische keuzes gemaakt op elk werkterrein, dus ook bij het pottenbakken. Want wij zijn niet in de eerste plaats kunstenaars, ontwerpers of ambachtslieden, maar allereerst broeders: mensen die een religieus leven in gemeenschap leiden. Tegenwoordig delen wij, vooral hier in Taizé, dat leven met jongeren vanuit de hele wereld.

Het keramisch avontuur begon in de winter van 1949 met de eerste pottenbakkerij in Taizé. Er werd toen nog handmatig gedraaid en de eerste glazuursoorten werden ontwikkeld, vooral op basis van asresten van planten.

De broedergemeenschap nam toe in aantal en een tweede pottenbakkersatelier werd geopend. De broeders moeten immers door eigen werkzaamheden in hun levensonderhoud voorzien. Bovendien zijn ze zich bewust van de waarde van handenarbeid. Daarnaast hebben de meeste broeders nog een andere taak in het werk dat de gemeenschap op zich heeft genomen. De gekozen productiemethode is dus eenvoudig van opzet en gedeeltelijk geautomatiseerd (kalibreren, vormgieten, persen). Wij produceren gebruiksvoorwerpen met een prijs die voor iedereen betaalbaar is.

Twee ambachtelijke procédés uit het eerste atelier zijn nog bewaard gebleven: het maken van pottenbakkersklei vanuit onbewerkt leem uit steengroeven en het ontwikkelen van glazuur, de specialiteit van ons atelier.

Korte inleiding

De klei voor de potten uit het atelier van Taizé wordt gebakken bij een temperatuur van 1280 °C. Zo verkrijgt men aardewerk dat bekend staat als “steengoed”. De potten worden een eerste keer gebakken bij een temperatuur van 950 °C, voordat ze geglazuurd worden. Onze ovens werken op natuurlijk gas (methaan).

Sommige voorwerpen, zoals de olielampjes, worden op basis van een porseleinen klei gemaakt in een gieterij.

De glazuren van steengoed zijn silicaten die bij 1280 °C verkregen worden door versmelting van diverse mineralen die in de onderaardse aardlagen aanwezig zijn: veldspaat, kaolien, krijt, kiezelaarde en talk. Ze kunnen gekleurd worden door pigmenten. Zo verkrijgt men bijvoorbeeld soorten ivoorwit, groen, zwart en bruin door de diverse varianten van ijzeroxide; blauw en paarsachtige kleuren door kobalt- en koperpigmenten en geel-oranjeachtige kleuren door titanium. Deze glazuur varianten bevatten soms as van planten, die onderaardse mineralen in zich hebben opgenomen. Deze as kan ook worden samengesteld uit veelvoorkomende mineralen, zoals bij verschillende soorten van onze glazuren het geval is.

Sommige voorwerpen worden ongeglazuurd aangeleverd door ateliers uit de streek. Zo drukken wij onze solidariteit uit met deze pottenbakkers. Bovendien kunnen wij in ons eentje niet meer aan de vraag voldoen...

Onze voornaamste glazuren

Gousseau (geel): reconstructie van een glazuur dat oorspronkelijk werd verkregen uit as van verschillende houtsoorten uit een naburig bos dat ‘Gousseau’ genoemd wordt.

Omnia (matgroen): een glazuur dat verkregen wordt door verschillende soorten glazuur door elkaar te mengen.

Blauw: een glazuur dat is samengesteld uit as uit de ‘Bresse’-bossen, verrijkt met kobaltoxide.

Shinô (oranje-kastanjebruin): Japans glazuur uit de XVIe eeuw, rijk aan aluminium. Indertijd ontdekt door Shinô Munenobu, stichter van een school voor de Japanse theeceremonie.

Okoumé (mat blauwachtig grijs): reconstructie van een glazuur dat oorspronkelijk werd verkregen uit de as van houtafval van een plaatselijk timmerbedrijf dat met tropische houtsoorten werkte.

Temmoku (zwart met roodachtige vlekken): Japanse naam voor een klassiek ijzerhoudend glazuur uit China, meer dan 1000 jaar oud.

Bois de Bresse (blinkend wit): reconstructie van een glazuur dat oorspronkelijk werd verkregen uit as van heggesnoeisel uit de vlakte van Bresse, niet ver van Taizé.

Noisette (halfmat lichtbruin): reconstructie van een glazuur dat oorspronkelijk werd verkregen uit de as van hazelnootbasten uit Spanje.

IJzerrood (roestbruin): ijzerhoudend glazuur dat fosfor bevat.

Geel: glazuur dat rijk is aan aluminium, verrijkt met titaniumoxide.

Enige praktische informatie

• Alle voorwerpen zijn vaatwasser- en magnetronbestendig. Het is niet aan te raden om ze in een hete oven (warmer dan 200 °C) te plaatsen.

• Drie vormen zijn online te bestellen de rest niet omdat het te breekbaar is.