Апісанне
Галоўнаю постаццю, якую мы бачым на іконе, з’яўляецца Хрыстус, які стаіць у цэнтры. Яго фігура выцягнутая, колер вопраткі белы з зялёным адценнем. Найбольш значнаю часткаю Ягонае фігуры з’яўляецца твар, добры і спагадлівы. Ягоная правая рука робіць жэст дабраслаўлення, а ў левае руцэ Ён трымае адкрытую кнігу Евангелля, паказваючы грэцкія літары альфа і амега.
Хрыстус аточаны вялікім німбам, ці мандорлаю, што складаецца са стужак насычанага блакітнага і чырвонага колераў, а таксама ліній белага і залатога колераў, якія надаюць німбу хвалепадобныя кшталты. Шырокая белая стужка ўтварае знешні кант мандорлы. Гэтая лінія не толькі творыць вонкавы абрыс, але завіваецца ў спіраль, якая стварае шэсць колаў, сіметрычна размешчаных вакол німбу. У гэтых колах прадстаўлена прыпавесць пра Добрага Самараніна.
Выявы па абодвух баках Хрыста, зверху ўніз ды злева ўправа, прадстаўляюць евангелічную гісторыю. Першая выява паказвае рабаўнікоў, што нападаюць на сваю ахвяру. На другой мы бачым ахвяру, якая ляжыць на зямлі, а святар і левіта праходзяць поруч у малітве, але пакідаюць яе ляжаць на ўзбоччу. Наступная: Добры Самаранін разам са сваім аслом праходзіць побач, нахіляецца да чалавека і ўзнімае яго, гоіць ягоныя раны. Потым у гасцініцы паранены ляжыць у ложку, а Самаранін стаіць поруч. На фінальнае выяве ахвяра, Самаранін ды ўласнік гасцініцы сядзяць разам за сталом, дзелячыся сумесным пасілкам.
|
|
|
|
|
|
Па-над і ніжэй німбу з Хрыстом у цэнтры чатыры анёлы, што адаруюць Бога. Тры ў чырвоных, адзін у зялёна-блакітных шатах. На самым вярху, па-над анёламі, чырвоная стужка ў кшталце хвалі, а ўнізе, ніжэй анёлаў, зялёная стужка. На стужках размешчаныя словы французскаю: “Тое, што вы зрабілі аднаму з гэтых братоў Маіх меншых, вы Мне зрабілі” (Мацвея 25, 40).
Значэнне
Хрыстус апрануты ў белае - гэта нябесны пераменены Хрыстус, калі ён прыйдзе ў канцы часоў. Сваёй прысутнасцю Ён дабраслаўляе нас і распавядае нам прыпавесць пра Добрага Самараніна. Мандорла азначае таямніцу Бога, што выходзіць па-за нашае разуменне. Але апрнауты ў белае, як нованароджанае дзіцяці, Хрыстус прыходзіць да нас і аб’яўляе нам Бога.
У гэтых вобразах апавядаецца гісторыя з Евангелля, ахвяра таксама паказаная апранутаю ў белае: Хрыстус увасоблены ў асобе зраненага чалавека, якому патрэбна нашая дапамога. Некалькі тых вобразаў прыгадваюць пакуты Хрыста (бічаванне, зняцце з Крыжа). Добры Самаранін апрануты ў зялёнае, колер які сімвалізуе прысутнасць Святога Духа. Насамрэч, гэта не так ужо й лёгка: прыйсці на дапамогу тым, хто патрабуе нашае падтрымкі. Але, калі мы імкнемся да таго, Дух Святы прыходзіць да нас і дзейнічае праз нас.
На першым вобразе бачым тры постаці: двух злодзеяў, якія нападаюць на ахвяру. Гэта скажоны вобраз Тройцы. Прыгадваючы гісторыю забойства Абеля Каінам з пачатку Бібліі, прыпавесць пачынаецца паказаннем гармоніі, сапсаванае грахом. Чалавецтва створанае “на вобраз Бога” больш не падобнае да Яго. На апошнім вобразе зноў тры асобы. Яны сядзяць за сталом, на якіх стаіць келіх, так, як на іконе Святой Тройцы: трынітарная гармонія адноўленая. Тым часам, як богабойныя забываюцца на свайго бліжняга, нібы тыя святар ці левіта, што прайшлі побач ахвяры, гэта становіцца толькі формаю ідалатрыі; міласэрнасць, дабрачыннасць разам з захаваннем Добрага Самараніна аднаўляюць чалавецтва да падабенства Бога.
Мастацкі стыль
Ікона была напісаная з выкарыстаннем традыцыйных іканаграфічных тэхнік, якія стасуюцца ў Праваслаўнае царкве: яечная тэмпера, сусальнае золата на драўлянае дошцы, што пакрываецца ляўкасам (белы крэйдавы грунт). Так, як на большасці іконаў, тут прадстаўлены стыль, што рэпрэзентуе мастацтва Візантыі. Аднак мастацтва іконы не зарэзерваванае толькі за хрысціянскім Усходам, ёсць тут і розныя элементы заходняе мастацкае традыцыі, асабліва ўласцівыя рэгіёну Бургундыі, што былі ўведзеныя ў фігуру Хрыста і цалкам у кампазіцыю вобраза. Постаць Хрыста прыгадвае фігуру Хрыста хвалебнага з Chapelle des Moines у Berzé, альбо Хрыста, прадстаўленага на тымпаноне раманскага касцёла, такога як у Vézelay. Цэлая кампазіцыя са стужкамі, што выходзяць з мандорлы, натхнёная мастацтвам манускрыптаў.
З мастацкана пункту гледжання ікона цікавая тым, што не з’яўляецца копіяю традыцыйнага вобразу, але новым адчытаннем. Гэта новы вобраз, што быў народжаны ў выніку рэфлексіі над прыпавесцю пра Добрага Самараніна, фігуры і колеры аб’яўлення каторага паказваюць евангелічныя аспекты з новаю свежасцю. Таму ікона - гэта частка жывой традыцыі, праз якую Святы Дух дазваляе нам захоўваць веру, адкрываючы яе для сябе на новы лад.
