Разважаючы фрагменты Бібліі

Расказаў таксама прыпавесць і некаторым упэўненым у сваёй праведнасці, якія пагарджалі іншымі: «Два чалавекі зайшлі ў святыню памаліцца: адзін фарысей, а другі мытнік. Фарысей, стаўшы, маліўся сам сабе так: “Божа, дзякую Табе, што я не такі, як іншыя людзі, рабаўнікі, несправядлівыя, распуснікі або як гэты мытнік. Пашчу два разы на тыдзень, даю дзесяціну з усяго, што набываю”. А мытнік, стоячы воддаль, не адважваўся нават падняць вачэй да неба, але, б’ючы сябе ў грудзі, казаў: “Божа, будзь міласцівы да мяне, грэшнага”. Кажу вам, што менавіта гэты пайшоў да дому свайго апраўданы, а не той, бо кожны, хто ўзвышае сябе, прыніжаны будзе, а хто прыніжае сябе, будзе ўзвышаны». (Лукі 18, 9-14)

Прыпавесць пра фарысея і мытніка пачынаецца з кароткага ўступу. Маем тут гісторыю, кажа апавядальнік, якую Езус распавёў бы людзям, якія былі абсалютна ўпэўнены ў тым, наколькі яны блізкія да Бога, у той жа час ставіліся да іншых з пагардаю, альбо, як падказвае гэтае слова па-грэчаску, як да нічога ці да нікога. Што сказаў Езус, калі сутыкнуўся з такою трывожнаю паставаю?

Затым пачынаецца ўласна прыпавесць, калі дзве асобы, пастаўленыя перад намі, уваходзяць да храма. Пасля таго, як нам сказана, што фарысей стаіць і моліцца сам, мы трапляем ва ўнутраны свет чалавека. Мы чуем, як ён на самой справе моліцца. Ён дзякуе Богу за тое, што ён не падобны да іншых людзей, пералічваючы некалькі прыкладаў: “рабаўнікі, несправядлівыя, распуснікі”, а потым дадае, ці нават “як гэты мытнік”. Фраза мае злосны падтэкст, а таксама ўсё большую інтэнсіўнасць. Усеабдымны, але расплывісты на пачатку (“іншыя людзі”), здаецца, ён прыбірае вастрыні (“рабаўнікі” і г.д.), перш чым нарэшце знайсці мэту, стоячы там (“мытнік”). З-за сваёй працы на рымлян і рэпутацыі выкарыстання свайго становішча дзеля асабістае фінансавае выгады мытнікі ў той час сапраўды мелі кепскую славу. У сваёй наступнай фразе фарысей звязвае тры дзеясловы ў першай асобе адзіночнага ліку: “Пашчу..., даю..., набываю”. Пост і міласціна, а таксама малітва - менавіта тое, што ён робіць у храме - у той час разглядаліся як тры слупы рэлігійнае практыкі. Іншымі словамі, у параўнанні з мытнікам яго няма, у чым абвінаваціць.

Калі прыпавесць звяртаецца да мытніка, пачынаюць узнікаць кантрасты. У той час паставу фарысея апісваюць словам “стаяў”, дык мытнік стаіць “воддаль”. Фарысей, як ён сам кажа ў сваёй малітве, не падобны на іншых; ён стаіць сам. Мытнік, якім фарысей пагарджае, а іншыя яго не любяць, - чалавек, які перабывае воддаль, на адлегласці. Адлегласць выяўляецца ў тым, як ён нясе сябе, апусціўшы галаву, не адважваючыся паказаць твар Богу, але б’ючы сябе ў грудзі, што з’яўляецца знакам раскаяння і сораму. Яго малітва - гэта відавочна малітва таго, хто пакутуе. Нездарма яго ўнутраны свет, што й нядзіўна, істотным чынам кантрастуе з фарысейскім. Мы маглі б перафразаваць яго словы “Божа, будзь міласцівы да мяне” на фразу “Я адыйшоў ад цябе”. У той час, як фарысей нічога не просіць у Бога (мы нават можам задацца пытаннем, а ці ён увогуле думае пра тое, што Бог сапраўды яму патрэбны?), мытнік чакае ўсяго. Фарысей, які лічыць, што робіць усё, што патрабуе ад яго Бог, на самой справе патрапіў у пастку самога сябе, знаходзячыся далёка ад Бога ды іншых. Мытнік, які адчувае ізаляцыю і боль, цалкам аддаецца ў Божыя рукі. Езус падсумоўвае. Паводле Яго слоў, не фарысей, але мытнік вярнуўся дадому “апраўданым”, інакш кажучы, адноўленым у адносінах з Богам.

 Параўнайце малітвы фарысея і мытніка, выпісваючы іх, напрыклад, поруч на аркушы паперы. На што вы звяртаеце ўвагу, пераходзячы ад адной да іншай і назад?

 Дазвольце сабе праз хвіліну паразважаць над паставамі фарысея і мытніка. Як яны ўплываюць на вас? Якія думкі прыходзяць вам у галаву?