Begin september 2016 kwamen 7500 jonge Afrikanen bijeen in Cotonou, Benin¹ als etappe in de pelgrimage van vertrouwen. Het thema van deze bijeenkomst zal ons in heel het jaar 2017 blijven inspireren: samen – niet alleen, maar ondersteund door elkaar – kunnen wij wegen van hoop bewandelen – in onszelf, om ons heen en voor de menselijke gemeenschap.

Één van de vragen in Cotonou was: “Hoe kunnen we onze passieve houding, waarin we tevreden zijn met het wachten op veranderingen van buitenaf, achterlaten om onze hoop te voeden?

Het is dringend nodig dat mensen van andere continenten luisteren naar de vele Afrikanen die streven naar meer rechtvaardigheid in de politieke en economische betrekkingen: dat is voor hen één van de voorwaarden voor het realistisch overwegen van het opbouwen van een toekomst in hun eigen land.

Om hun toekomst voor te bereiden, willen meer en meer jonge mensen in Afrika gebruik maken van het grote creatieve potentieel dat zij bezitten. Zij zijn in staat om de moed van jonge mensen in andere delen van de wereld in soortgelijke situaties te wekken.

Om de overwegingen, die in Cotonou begonnen zijn, te kunnen blijven voortzetten, zowel in Taizé als elders, zijn hier vier voorstellen, die ons zullen leiden op het bewandelen van de wegen van hoop.

We zullen proberen om manieren te ontdekken waarop deze voorstellen in praktijk gebracht kunnen worden met eenvoud, één van de drie geloften, en met vreugde en barmhartigheid, in het hart van het leven van de gemeenschap van Taizé, zoals broeder Roger het wilde.

¹ Na Johannesburg (1995), Nairobi (2008) en Kigali (2012), werd, op uitnodiging van de katholieke kerk en de Methodisten van Benin, deze vierde Afrikaanse etappe in de pelgrimage van vertrouwen op aarde, georganiseerd in Cotonou, van 31 augustus tot en met 4 september. Naast de deelnemers uit Benin zelf, waren de 7500 deelnemers voornamelijk afkomstig uit Togo (800), Nigeria (550), Ghana (100), Burkina Faso (160) en de Ivoorkust (50). In totaal waren twintig Afrikaanse landen vertegenwoordigd, daarnaast waren er zestig Europeanen aanwezig uit vijftien verschillende landen. De talen Frans, Engels en Fon werden gebruikt in de workshops en forums, de liturgie bevatte ook liederen in Yoruba en Mina.

Eerste voorstel: Houd vast aan hoop; hoop is de bron van creativiteit

Hoewel het eigenlijk niet kon, bleef Abraham hopen en geloven dat hij de vader van vele volken zou worden. (Romeinen 4:18)

Die hoop is als een betrouwbaar en zeker anker voor onze ziel. (Hebreeën 6:19)

Wie niet als een kind openstaat voor het koninkrijk van God, zal er zeker niet binnengaan! (Lucas 18:17)

In de instabiliteit van de wereld van vandaag, worden we verontrust door geweld, lijden en onrecht. De hele schepping zucht, alsof het de pijn van een bevalling ondergaat. De Heilige Geest kreunt ook, maar diezelfde Geest is de steun voor onze hoop (zie Romeinen 8:22,26). Wat kunnen we doen?

Daardoor realiseren we ons dat het evangelie een enorme horizon van hoop opent, ver boven onze verwachtingen.

Deze hoop is geen eenvoudig optimisme dat haar ogen sluit voor de werkelijkheid, maar een anker genesteld in God. Hoop is een bron van creativiteit. Tekenen daarvan zijn te vinden op de meest onverhoopte plekken op aarde.

• Durven we te geloven in de aanwezigheid van de Heilige Geest in onze harten en in de wereld? Kunnen we vertrouwen op deze aanwezigheid, ook al is deze onzichtbaar?

• Moge ons geloof eenvoudig blijven, net als het vertrouwen van kinderen! Dit betekent niet een afzwakking van de inhoud van het geloof, maar een vasthouden aan de kern – Gods liefde voor de mensheid en voor de hele schepping. De Bijbel vertelt hetzelfde, van de puurheid van het prille begin tot aan vele obstakels en zelfs menselijke ontrouw. God houdt nooit op ons lief te hebben: laat dat ervoor zorgen dat we de hoop in ons altijd levend houden!

• Om onszelf en onze naasten hiervan bewust te laten worden, moeten we misschien vaker bij elkaar komen om te bidden. De eenvoudige schoonheid van het gebed, weerspiegelt iets van het mysterie van God en kan leiden tot een persoonlijke ontmoeting met God.

Tweede voorstel: Vereenvoudiging van ons leven zodat we makkelijker kunnen delen

Jezus zei: Ik ben zachtmoedig en nederig van hart. (Matteüs 11:29)

Om niet hebben jullie ontvangen, om niet moeten jullie geven! (Matteüs 10:8)

Jezus antwoordde de jongeman: “Als je volmaakt wil zijn, ga dan naar huis, verkoop alles wat je bezit en geef de opbrengst aan de armen. … Kom daarna terug en volg mij.” (Matteüs 19:21)

Hebzucht, de constante zucht naar geld en succes, leidt tot onrechtvaardigheid en frustraties. Een geest van delen, waartoe het evangelie ons uitnodigt, is één van de wegen van hoop die we vandaag de dag zouden moeten gaan bewandelen.

Het kiezen voor een eenvoudig leven is een bron van vrijheid en vreugde. Dan wordt je leven opeens een stuk minder belastend. Eenvoud houdt een helder hart in. Zonder dat het geheel naïef is, weigert het te wantrouwen. Het is het tegenovergestelde van dubbelhartigheid. Het stelt ons in staat een dialoog aan te gaan zonder angst, met ieder die we ontmoeten. Het leven van Jezus is hier een voorbeeld van.

• Wat materiële dingen betreft, moeten we voortdurend streven naar een eenvoudiger leven. Dat zal ons inspireren in ons handelen en delen, wanneer we geconfronteerd worden met menselijk lijden, vernederende armoede, de beproevingen van migranten en conflicten over de hele wereld.

• Laten we manieren vinden om elkaar te steunen bij het realiseren van moedige initiatieven in het teken van hoop in onze wijken, in de plaatsen waar we werken of waar we studeren, door middel van sociale of ecologische betrekkingen aan te gaan.

• Hoe kunnen we door middel van een eenvoudige en overzichtelijke levensstijl, bijdragen om de strijd aan te gaan tegen ecologische milieurampen en opwarming van de aarde en in een grotere harmonie met de schepping leven? Deze strijd is niet alleen de verantwoordelijkheid van de nationale leiders; iedereen kan bijvoorbeeld meer gebruik maken van lokale producten en het openbaar vervoer...

• Is het mogelijk deze vraag levend te houden in ons hart: ben ik klaar om Christus te volgen, degene die zachtmoedig en nederig van hart is, kan ik ervoor kiezen om voor altijd tot hem te behoren en hem te volgen in de eenvoud van een “ja”, in een geest van vrijgevigheid?

Derde voorstel: Samenkomen zodat de veerkracht van het evangelie zich openbaart

Elke dag kwamen allen, die het geloof hadden aanvaard, trouw en eensgezind samen in de tempel, braken het brood bij elkaar thuis en gebruikten hun maaltijden in een geest van eenvoud en vol vreugde. (Handelingen 2:46)

Er zijn verschillende gaven, maar er is één Geest; er zijn verschillende dienende taken, maar er is één Heer. (1 Korintiërs 12:4-5)

Houd de gastvrijheid in ere, want zo hebben sommigen zonder het te weten engelen ontvangen. (Hebreeën 13:2)

De Bijbel vertelt een verhaal over twee mannen, Petrus en Cornelius, die totaal verschillend zijn in alle opzichten, maar die in ontmoeting met elkaar een waarheid ontdekken die hun totaal onbekend was. Ze moesten samenzijn om te begrijpen dat de Heilige Geest muren tussen mensen afbreekt en mensen verenigt, die dachten dat ze vreemden waren voor elkaar. De veerkracht van het evangelie wordt alleen geopenbaard als we samen zijn. (Lees Handelingen 10 en 11.)

Als christenen zijn verdeeld, tussen verschillende denominaties of binnen dezelfde kerk, wordt het evangelie verduisterd. Zijn we in staat om samen dezelfde weg te bewandelen zonder dat onze verschillen ons scheiden? Als wij, als christenen, een manier vinden om te laten zien dat eenheid mogelijk is in onze verscheidenheid, helpen we de hele mensheid een meer verenigde familie te worden.

• Christus verenigt mannen en vrouwen, kinderen en ouderen, overal vandaan, met verschillende talen, culturen en achtergronden en zelfs volkeren die historisch gezien elkaars vijanden waren, in één gemeenschap. Laten we proberen eenvoudige manieren te vinden om dit in onze woonplaatsen te laten zien.

• Om in leven te blijven, is elke gemeenschap aangewezen op zichzelf. Kunnen we een houding van gastvrijheid ontwikkelen, in navolging van God, voor christenen die een totaal andere positie vervullen dan de onze? Een dergelijke openheid van hart vereist een inspanning om zaken te "vertalen" of te interpreteren; we moeten proberen elkaar te verstaan, aangezien verschillende geloven en overtuigingen als verschillende talen kunnen worden opgevat.

• Zelfs als het geheugen van de wederzijdse intolerantie onder christenen, die gescheiden werden in de loop van de geschiedenis, in stand gehouden wordt en zelfs al kunnen niet alle draden ontward worden, durven we elkaar dan toch te verwelkomen, door elkaar te vergeven zonder te proberen om vast te stellen wie er wel of geen gelijk had? Er is geen verzoening mogelijk zonder offer.

• Gastvrijheid gaat hand in hand met de erkenning van het anders-zijn van anderen. Als hun overtuigingen onbegrijpelijk blijven voor ons, kunnen we in ieder geval hun echtheid of originaliteit waarderen. Het ontdekken van een ander kan heel vreugdevol zijn!

Vierde voorstel: Laat vriendschap groeien om vrede te bevorderen

Jezus schaamt zich er niet voor een ieder zijn broeders en zusters te noemen. (Hebreeën 2:11)

Jezus zei: Jullie hebben maar één meester en jullie zijn elkaars broeders en zusters. Noem niemand op aarde vader, want jullie hebben maar één vader, de Vader in de hemel. (Matteüs 23:8-9) Ieder die de wil van mijn Vader in de hemel doet, is mijn broer en zuster en moeder. (Matteüs 12:50)

Jezus zei: Uit het oosten en het westen en uit het noorden en het zuiden zullen ze komen, en ze zullen aan tafel genodigd worden in het koninkrijk van God. (Lucas 13:29)

Bijdragen aan vrede en internationale gerechtigheid is een andere weg van hoop die we nu al kunnen bewandelen.

Vrede op aarde begint in ieders hart. Het zijn allereerst onze harten die moeten veranderen en dat gaat om een eenvoudige verandering: het toelaten dat Gods Geest in ons woont en het verwelkomen van een vrede die van de ene tot de andere persoon verspreid zal worden. “Het bereiken van innerlijke vrede en rust zal duizenden mensen om je heen redden.” (Serafim van Sarov, een Russische monnik, 1759-1833)

• Laten we met ons eigen leven nieuwe hoofdstukken toevoegen aan een eenvoudige solidariteit die verder gaat dan de muren die we om ons heen hebben opgebouwd: zowel de fysieke muren in verschillende delen van de wereld, als de muren van onwetendheid, vooroordelen en ideologie. Laten we open staan voor andere culturen en mentaliteiten.

• We kunnen de afwijzing van buitenlanders niet toestaan in ons hart, omdat de afwijzing van anderen de bron is voor barbarisme. Kunnen we in plaats van buitenlanders te zien als een bedreiging voor onze levensstandaard of cultuur, hen niet beter verwelkomen als leden van dezelfde menselijke gemeenschap? Waarom beginnen we niet met vluchtelingen te bezoeken, gewoon om hen te leren kennen en om naar hun verhalen te luisteren? Wie weet welke andere stappen op weg naar solidariteit hieruit zullen volgen…

• Hoe kunnen we anderen leren kennen die anders zijn dan wij? En hoe kunnen we delen en communiceren met mensen die anders denken dan wij, in een dialoog waarin we echt naar elkaar luisteren, zonder dat we in een verhitte discussie raken nog voordat we de andere persoon echt begrepen hebben? Kunnen we manieren vinden om aanwezig te blijven in plaatsen van tweedracht, en kunnen we proberen bruggen te bouwen waar dit nodig is? Laten we bidden voor degenen die wij niet begrijpen en voor degenen die ons niet begrijpen.

• Tekenen van solidariteit kunnen worden uitgebreid tot buiten de grenzen van de religie. De ontmoeting met gelovigen van andere godsdiensten moedigt ons aan om ons in onze kennis van ons eigen geloof te verdiepen, we vragen onszelf af wat God ons wil vertellen en wat hij ons wil geven in de ontmoeting met deze broeders en zusters die zo anders zijn dan wij.