18 oktober 2004
Is de doop nodig om christen te worden?
Om de volle betekenis van de doop te begrijpen, moeten we kijken naar hoe de eerste leerlingen van Christus de doop beleefden. Tijdens het eerste Pinksterfeest worden de toehoorders van Petrus diep geraakt. Ze beseffen dat ze in Jezus niet de Gezondene van God herkend hebben. Ze voelen zich verslagen en vragen de apostelen: “Wat moeten wij doen?” Dan antwoordt Petrus: “Bekeer u! Ieder van u moet zich laten dopen in de naam van Jezus Christus tot vergeving van uw zonden. Dan zult u de gave van de heilige (...)
14 maart 2006
Op een dag gebeurt het dat mensen kinderen bij Jezus brengen om ze door Hem te laten zegenen. De leerlingen verzetten zich hiertegen. Jezus wordt boos en gebiedt hen de kinderen bij Hem te laten komen. Hij zegt dan: “Wie het koninkrijk van God niet als een kind ontvangt, zal er zeker niet binnengaan.” (Marcus 10:13-16).
Het is zinvol er op dit punt aan te herinneren dat Jezus wat eerder aan deze zelfde leerlingen had gezegd: “Aan jullie is het geheim van het koninkrijk van God onthuld.” (Marcus 4:11) Het is vanwege het koninkrijk van God dat (...)
3 juli 2009
Voordat ‘Kerk’ een woord werd uit de geloofsbelijdenis, de theologie en de catechese, was het in eerste instantie een bijbels woord. Wat nu volgt is niet een overweging over de Kerk, maar een poging om te ontdekken hoe de eerste lezers van het Nieuwe Testament het woord ‘Kerk’ gehoord hebben, in de hoop het iets van deze eerste levendigheid terug te geven.
Het woord ekklesia komt meer dan tweehonderd keer voor in de Griekse bijbel die door de christenen van de eerste eeuwen gelezen werd. Wat ons misschien zal verbazen is dat het bijna evenveel (...)
29 november 2006
De bijbel snijdt deze vraag aan door middel van het thema ‘stad’. In het boek Genesis wordt de stad met wantrouwen bekeken. Kaïn, de mens van geweld, is de eerste die een stad bouwt (zie Genesis 4:17). Dan volgen Babel en Sodom. Het zijn plaatsen waar mensen een valse autonomie nastreven, waarin ze de Bron van hun bestaan uit het oog verliezen. Hier tegenover staat de wijze van leven van de gelovigen. Zij leven, in navolging van Abraham (zie Genesis 12:1-4), als pelgrims onderweg naar een andere horizon met alleen het geloof als kompas.
Later (...)
25 augustus 2004
Waarom noemt Jezus het gebod van de liefde een ‘nieuw’ gebod?
Slechts één keer noemt Jezus een gebod ‘nieuw’. Op de avond voor zijn lijden zei Hij tot zijn leerlingen: “Ik geef jullie een nieuw gebod: dat je elkaar liefhebt. Met de liefde die Ik jullie heb toegedragen, moeten jullie ook elkaar liefhebben.” (Joh 13,34) Waarom is dit gebod nieuw? Werd de wederzijdse liefde niet ook al gevraagd in het oude gebod: “U zult uw naaste liefhebben als uzelf” (Leviticus 19,18)?
Jezus geeft aan de liefde een nieuwe maat. Hij zegt “met de liefde die Ik jullie (...)
26 juni 2006
In de antieke oudheid zag men de wereld als een huis met drie verdiepingen. Boven was de hemel. Daar woonde God met zijn engelen. Beneden, onder de aarde, was het rijk van de doden. En in het midden was de aarde zelf, bewoond door de planten, dieren en mensen. In zo’n universum lijkt het belang van de mens vanzelfsprekend. Geplaatst tussen de goddelijke wereld en de geschapen wereld was hij geroepen om tussen deze twee te bemiddelen.
De moderne wetenschap heeft in dit gezichtspunt radicaal verandering gebracht. Wat verloren op een kleine (...)
25 augustus 2004
Waarom is een martelwerktuig het symbool van het christendom geworden?
De dood is het grootste raadsel van ons menszijn. Alles wat wij in vele jaren hebben opgebouwd, alles wat mooi is in een mensenleven, lijkt in een seconde in rook op te gaan. Daarbij komt nog dat we in het hart van het christelijk geloof het symbool van een gewelddadige dood vinden.
Eigenlijk staat, vanaf het begin van het evangelie, de dood juist niet centraal. Het geloof begint met de aankondiging dat er een Leven is dat machtiger is dan de dood: “Hij is opgestaan!” De (...)
6 oktober 2007
Wat vanzelfsprekend was in de joodse traditie en in de tijd van het Nieuwe Testament, is moeilijk verstaanbaar in de huidige, sterk individualistische tijd. Geldt vandaag ‘ieder voor zich’ als uitgangspunt, in de tijd van de bijbel werd elk mens beschouwd als vertegenwoordiger van de hele mensheid en zag men de mensheid als een geheel. Niet in abstracte zin, maar als een spirituele werkelijkheid. Dat kunnen wij ons in deze tijd nog maar moeilijk voorstellen.
Toch kennen wij ook in deze tijd ervaringen van wereldwijde solidariteit, van (...)
11 mei 2005
Is het evangelie alleen bestemd voor christenen?
Christus zei dat het evangelie voor alle mensen bestemd is: “Trek heel de wereld rond en maak aan ieder schepsel het goede nieuws bekend.” (Marcus 16,15) Tegenwoordig brengt het idee van zending en missie ons in verlegenheid. Moet de hele wereld onze christelijke religie aannemen? Gaat achter de zending soms geen verlangen naar overheersing schuil? De verbreiding van het christendom ging soms samen met veroveringsoorlogen. Jezus zond zijn leerlingen “als lammeren onder de wolven” (Lucas 10,3), (...)
19 maart 2005
Jezus liet ons de eucharistie na. Wat wilde Hij daarmee zeggen?
Gemeenschap vormt het hart van de christelijke boodschap. Wij mogen ons leven delen met God. De consequentie daarvan is onderlinge solidariteit tussen mensen: allemaal zonen en dochters van dezelfde Vader. Jezus leefde op aarde een leven als het onze. Daarmee nodigde Hij ons niet alleen uit om ons open te stellen voor deze boodschap, maar Hij heeft die boodschap zelf vorm gegeven in zijn eigen bestaan: “Niet om mijn eigen wil te doen, ben Ik uit de hemel neergedaald, maar om de (...)
5 juli 2005
Een kenner van de geschriften van de eerste christenen, vestigde er de aandacht op dat er tot in de negende eeuw geen geschrift over de eucharistie bestond. Vóór die tijd vinden we wel talrijke en belangwekkende verwijzingen naar de eucharistie, maar ze vormt zelf niet het onderwerp van een verhandeling. Voor de eerste christenen staat de eucharistie namelijk niet op zichzelf. Ze is altijd verbonden met het geheel van het geloofsmysterie, waarvan ze de synthese vormt. Als een wezenlijk punt van het geloof bestreden wordt, dan dient de (...)
22 juni 2007
In deze tijd van marketing en reclame, hebben we geleerd om mooie beloften te wantrouwen. In die context kan het woord ‘evangeliseren’ in het Nieuwe Testament bedenkingen oproepen. Wij hebben schroom om ons geloof aan anderen aan te prijzen, alsof het om een product zou gaan. En we willen de ander zo graag respecteren, dat we hem of haar niet het idee willen geven dat we onze ideeën opleggen of proberen te overtuigen. Zeker niet als het gaat om zo’n gevoelig onderwerp als het geloof in God.
Maar wat bedoelt het Nieuwe Testament werkelijk met (...)
22 november 2004
Waarom moet je geloven om gered te worden?
“Het evangelie is een goddelijke kracht tot redding van ieder die erin gelooft.” (Romeinen 1,16) Het heil, de redding, is de bevrijding van alles wat het leven verminkt, beperkt en vernietigt. De kracht die God gebruikt om te redden, is “het evangelie van zijn Zoon” (Romeinen 1,9). Dit evangelie, het goede nieuws, laat zien dat God alles schenkt: zijn vergeving, zijn leven, zijn vreugde. Daarom is het heil niet voorbehouden aan hen die aan bepaalde voorwaarden voldoen. Het is voor de goeden en de (...)
6 oktober 2007
In het Nieuwe Testament is geloven allereerst een beweging. Het gaat om een concrete stap ‘naar Jezus toe’. Misschien kun je zeggen dat het, meer nog dan om een ‘beweging naar’, gaat om een fundamentele honger, een verlangen. “Laat wie dorst heeft bij Mij komen en drinken, wie in Mij gelooft” (Johannes 7:37). Johannes stelt in deze tekst ‘komen bij’ gelijk aan ‘geloven in’ (zie 6:35), omdat hij weet dat dit ‘bij Jezus komen’ ten diepste afhangt van een geheimnisvolle aantrekkingskracht waarmee de Vader al eerder het hart van de mens naar zich toe trok (...)
16 november 2007
Hoewel geloof meestal wordt beschouwd als een religie, blijkt die omschrijving toch niet zo geschikt om het unieke karakter ervan aan te duiden. Geloof gaat immers over de relatie met het Absolute, dat wij God noemen. Kun je geloof dan omschrijven als spiritualiteit? Ja, tenminste voor zover het geloof een persoonlijke levensweg aanreikt, die de zin van het bestaan verdiept. Toch wordt die weg niet enkel bepaald door ons individuele onderscheidingsvermogen. Zij bestaat niet uit onderdelen die we naar eigen keuze kunnen gebruiken of laten (...)
25 augustus 2004
Wat voor soort godsrelatie spreekt er uit de woorden ‘God vrezen’?
Er zijn verschillende woorden die onze relatie tot God uitdrukken. We kunnen in Hem geloven, Hem liefhebben, Hem dienen. Soms wordt er gesproken over ‘God vrezen’. Dit is moeilijk te begrijpen, maar het komt vaak voor in de bijbel. Het is dus de moeite waard om enkele teksten goed te lezen en te proberen zo goed mogelijk de betekenis ervan te begrijpen.
In alle religies speelt vrees een rol. De openbaringen van het goddelijke brengen sterke emoties teweeg, zelfs paniek en (...)
27 maart 2007
Als Jezus al wist dat Judas hem zou verraden, waarom liet Hij hem dan tot het einde toe deel uitmaken van de kring van zijn getrouwen?
Uit de vele mensen die Hem volgden, koos Jezus er twaalf die heel dichtbij Hem leefden, om te delen in zijn opdracht en die voort te zetten. Hij koos deze groep van twaalf apostelen niet zomaar: Hij had er een hele nacht over gebeden.
Maar op een gegeven moment realiseert Jezus zich dat Judas, één van de twaalf, zijn houding verandert. Jezus doorziet dat hij zich innerlijk van Hem verwijdert en zelfs dat hij (...)
8 mei 2008
Er zijn verwondingen die je nooit meer vergeet. In sommige tragische situaties verloopt de weg naar genezing eerder via bewustwording van het leed, dan via het vergeten ervan. Het kwaad blijft bestaan en wordt ook op deze manier niet uitgewist, maar je maakt het je bewust, zodat het langzaam maar zeker kan oplossen in liefde en dan kan worden omgevormd. Als het Oude Testament spreekt over de woede van God, betekent dit dat God pijn lijdt en dat Israël, door Hem ontrouw te zijn, zijn liefde heeft gekwetst.
De profeten ontdekten, als het (...)
7 juli 2008
Als Jezus zijn eerste leerlingen vindt en hen roept, gebeurt dat ‘in het voorbijgaan’ (Marcus 1:1 en 2:14). Dit ‘in het voorbijgaan’ ademt een zekere vrijheid. Jezus heeft geen vast omschreven strategie. Hij ziet zijn toekomstige leerlingen en Hij roept hen. Hij zegt maar weinig tegen hen over wat Hij van hen verwacht en nog minder over wat ze van Hem kunnen verwachten. Dat zullen ze stukje bij beetje ontdekken. Jezus wil dat ze net zo vrij zijn als Hij. Of meer nog, dat ze op dezelfde manier als Hij vrij zullen zijn.
“Jij, volg jij Mij!” Dat (...)
24 juni 2006
Voor veel van onze tijdgenoten laat het geloof in een almachtige en alomtegenwoordige God zich moeilijk verenigen met een werkelijke keuzevrijheid van de mens. Als God alles wat er gaat gebeuren weet en als Hij een doel heeft met zijn schepping, waarom zou je je dan nog het hoofd breken om te proberen authentieke keuzes te maken?
In de eerste plaats wil de idee van een ‘doel’ of een ‘plan’ niet zeggen dat God een soort boek heeft waarin alles van tevoren is opgeschreven. Het wil eenvoudigweg zeggen dat het bestaan van het universum en het (...)
16 februari 2009
Wanneer Gods Geest ons bezielt, gaat dat gepaard met grote vreugde. Als wij gelukkig zijn, zijn wij één met God. Maar wanneer anderen lijden, is ons geluk niet in overeenstemming met hun lijden. Daarom schrijft de apostel Paulus: “Wees blij met wie zich verblijdt, heb verdriet met wie verdriet heeft” (Romeinen 12:15). Zeker, wij zijn geschapen voor de vreugde. Maar wanneer wij geconfronteerd worden met het lijden van anderen, staan wij dichterbij de realiteit als hun lijden ook ons verdriet doet.
Geluk kan kwetsend zijn voor wie er geen deel (...)
23 november 2005
Moet je als christen in het bestaan van de hel geloven?
Vroeger hield de christelijke boodschap onvermijdelijk ook een vermelding van de hel in, gericht aan het adres van halfslachtige of onwillige gelovigen. Tegenwoordig geeft zelfs het idee dat er zo’n plaats zou bestaan al aanstoot, omdat dit het geloof in een God van liefde zo lijkt tegen te spreken. Zou Christus werkelijk toestaan dat iemand voor wie Hij zijn leven tot het uiterste heeft gegeven, definitief verloren zou gaan?
Elke reflectie over de betekenis van dit moeilijke punt in (...)
25 augustus 2004
Wat is de bron van de christelijke hoop?
Mensen hebben vaak moeite om in deze tijd redenen te vinden om te hopen. Daarom moeten zij die vertrouwen op de God van de bijbel meer dan ooit bereid zijn ‘tot verantwoording aan ieder die rekenschap vraagt van de hoop die in hen leeft’ (1 Petrus 3,15). Om eruit te kunnen leven, moeten zij begrijpen wat de hoop van het geloof precies inhoudt.
Hoop richt zich per definitie op de toekomst. Voor de bijbel schiet zij echter wortel in het heden van God. Broeder Roger herinnert eraan in de Brief 2003: “De (...)
17 oktober 2006
“Oordeel niet, dan zal er niet over je geoordeeld worden. Veroordeel niet, dan zul je niet veroordeeld worden. Vergeef, dan zal je vergeven worden.” (Lucas 6:37) Is het mogelijk om deze woorden uit het evangelie in de praktijk te brengen? Is oordelen niet iets noodzakelijks als je je niet neer wilt leggen bij wat niet goed gaat? Toch heeft deze oproep van Jezus zich diep in de harten gegrift. Bij de apostelen Jakobus en Paulus, die anders zo van elkaar verschillen, klinkt een echo ervan in bijna dezelfde bewoordingen. Jakobus schrijft: “Wie (...)
25 augustus 2004
Waarom staat de liefde voor de vijand in het centrum van het evangelie?
In hoofdstuk 6 van het Lucasevangelie, na de zaligsprekingen, spoort Jezus zijn leerlingen veelvuldig aan om haat met liefde te beantwoorden (Lucas 6,27-35; zie ook Matteüs 5,43-48). Juist op deze plaats wordt het duidelijk dat Lucas in de liefde voor de tegenstanders het specifieke kenmerk ziet van Christus’ leerlingen.
Jezus’ woorden wijzen op twee levenswijzen. De eerste is die van de ‘zondaars’, anders gezegd van hen die in hun gedrag niet uitgaan van God en zijn Woord. (...)
8 mei 2008
“Gelukkig de barmhartigen, want zij zullen barmhartigheid ondervinden” (Matteüs 5:7). Jezus’ belofte aan de barmhartigen omvat niets anders dan de barmhartigheid zelf, van waaruit ze al leven. In alle andere zaligsprekingen bevat de belofte een ‘meer’. Zij leidt verder: de treurenden zullen getroost worden; wie zuiver van hart zijn, zullen God zien. Maar wat zou God nog méér kunnen geven aan degenen die barmhartig zijn? Barmhartigheid is de volheid van God en mensen. Wie barmhartig zijn, leven Gods eigen leven al.
‘Barmhartigheid’ is een oud (...)
26 mei 2007
De bijbel schildert ons een beeld van een God die liefde is en die voor de mensen leven in overvloed wil. Deze overtuiging komt naar ons toe door Jezus Christus maar we vinden haar al tussen de regels door in de geschriften van Israël. De bijbel begint met het verhaal over de schepping. Daar wordt geen God ten tonele gevoerd die wat Hij heeft angstvallig voor zichzelf wil houden, maar integendeel een God die ernaar verlangt alles te delen met de andere levende wezens die Hij in het leven riep. Dan volgt een verhaal dat het hart is van het (...)
22 mei 2009
Wie geraakt wordt door het wonder van het leven, door de manier waarop ons lichaam zo complex, zo mooi is ‘geweven’ (Psalm 139), concludeert daaruit vaak dat de mens een soort goddelijke ‘vonk’ in zich draagt, die hem het leven geeft. Het is verrassend dat in onze moderne tijd, waarin het denken zo wordt gedomineerd door de wetenschap, velen toch dezelfde conclusie trekken als de ‘geneeskunde’ van het Oude Testament. Ja, volgens de bijbel schenkt God de levensadem aan de mens, en in die levensadem is God zelf aanwezig (zie Genesis 2). De (...)
11 oktober 2008
In dialoog zijn met christenen uit andere tradities betekent leren om partners te worden van elkaar in plaats van tegenstanders. Het gaat er niet om dat we op diplomatieke wijze tot wederzijdse concessies komen. Het gaat erom dat we gezamenlijk een zo volkomen mogelijk beeld krijgen van het gezicht van Christus en zijn wil voor de wereld, de Kerk en de mensenfamilie als geheel.
Geen enkele traditie kan beweren dat zij alles van Christus in haar bezit heeft. Als we ons hiervan bewust worden, dan ontdekken we dat we elkaar nodig hebben om (...)
19 februari 2008
Als er sprake is van een verzoening tussen groepen of individuen in naam van het geloof, wordt vaak de angst geuit dat dit zal leiden tot een gelijkvormigheid die afbreuk doet aan de eigenheid van elk van de partijen. Zal wat het meest authentieke is van de eigen weg niet verloren gaan? Of erger: loopt de sterkste partij niet het risico de andere op te slokken door hen haar visie op de dingen op te leggen?
Deze angst komt voort uit een misverstaan van de visie op eenheid die eigen is aan de bijbelse manier van kijken. Deze visie staat (...)
25 augustus 2004
Moeten we spijt hebben over onze zonden?
Nadat Petrus Christus verloochende, werd hij zich bewust van wat hij gedaan had. Toen "huilde hij bittere tranen" (Matteüs 26,75). Op de Pinksterdag, een paar weken later, herinnerde hij de bewoners van Jeruzalem aan het schandaal van de terechtstelling van de onschuldige Jezus. "Toen zij dit hoorden, kromp hun hart ineen en ze zeiden tegen Petrus en de andere apostelen: ‘Wat moeten wij doen, broeders?’" (Handelingen 2,37). Spijt kleeft zich als een schaduw vast aan fouten. Je kunt er moeilijk van (...)
25 augustus 2004
Wat zegt de bijbel over het lijden van onschuldigen?
Het bezwaar van Iwan Karamazov in de beroemde roman van Dostojevski blijft voor veel mensen de grootste hindernis om te geloven in een God van liefde: kun je op God vertrouwen in een wereld waar kinderen gemarteld worden? Als God goed is, hoe kan Hij dan toelaten dat onschuldige mensen lijden?
De bijbel is het getuigenis van de spirituele zoektocht van mensen door de eeuwen heen en worstelt daarom vanzelfsprekend ook met deze vraag. In de psalmen vind je de verwarring van gelovigen als (...)
18 juni 2012
Dit artikel is een voortzetting van een passage uit de Brief voor 2012 - Naar een solidariteit. Hierin schrijft broeder Alois:Wij moeten erkennen dat wij als christenen de boodschap van Christus vaak verduisteren. Meer in het bijzonder: hoe kunnen we vrede uitstralen als we zelf onderling verdeeld blijven?
De huidige wereld neemt het individu als uitgangspunt. Onze tijdgenoten hebben een sterk gevoel van gelijkheid en zelfs overeenkomst tussen alle mensen, en een ongeduld ten aanzien van elk natuurlijk of cultureel onderscheid. Iedereen (...)
3 juli 2009
Hoe kunnen wij nog spreken over wat we kunnen doen om de wereld te veranderen of te verbeteren, nadat in de 20e eeuw zoveel hoop teloor ging en zoveel verwachtingen werden beschaamd? Is ontgoocheling het enige dat ons nog rest? Is het verstandiger om maar te berusten in de situatie? Blijkt het juiste inzicht uiteindelijk dat wij ons beter nergens mee kunnen bemoeien? Moeten we ons, als we verstandig willen zijn, aansluiten bij de fatalisten? Zal degene die alles inzet wat hij heeft, uiteindelijk gedoemd zijn om, zoals de lijdende (...)