TAIZÉ

Еўрапейская сустрэча ў Ростаку

Штодзённыя разважанні брата Алоіса

 
На гэтае старонцы публікуюцца штодзённыя разважанні брата Алоіса падчас Еўрапейскае сустрэчы ў Ростаку з 28 па 31 снежня 2022 г.

Серада, 28 снежня 2022 г.

Вельмі ўсцешна сустрэцца з вамі тут, у Ростаку! Дзякуй усім, хто на працягу многіх месяцаў рыхтаваў гэтую Сустрэчу, асабліва кіраўнікам мясцовых Цэркваў і цывільным уладам. А таксама дзякуй усім тым, хто адчыніў свае дзверы, каб прыняць нас.

Сярод тых, хто прымае нас, ёсць й такія, хто не падзяляе хрысціянскае веры. Мне б хацелася сказаць ім, што іх шчодрасць у праяўленні гасціннасці кранае нас асаблівым чынам.

Сувязі нашае Абшчыны з гэтым рэгіёнам паўночна-ўсходняй Нямеччыны сваімі каранямі сягаюць 1960-ых гадоў. Браты прыехалі сюды, калі еўрапейскі кантынент быў падзелены «жалезнай заслонай». Мясцовыя Цэрквы адыгралі вырашальную ролю ў спыненні гэтага падзелу ў Еўропе, і, як толькі тое стала магчымым, моладзь з Мекленбурга-Пярэдняй Памераніі масава прыбыла да Тэзэ.

Сярод мясцовага грамадства хрысціяне складаюць меншасць. Аднак гэта не прымушае вернікаў замыкацца ў сваім маленькім свеце, але, наадварот, заахвочвае да дыялогу з усімі. Супольна мы можам супрацьстаяць агульным для нас праблемам і працаваць на карысць грамадства, у якім можа ўзрастаць давер.


Непасрэдна перад прыездам у Ростак на пяць дзён я паехаў ва Украіну, дзе перабываў аж да святаў Нараджэння Пана. Некаторым маладзёнам з Украіны ўдалося прыехаць сюды, у Ростак, на Еўрапейскую сустрэчу, таму я прагну іх цёпла прывітаць.

Цягам некалькіх дзён у Кіеве ды Львове мы змаглі адчуць штодзённае жыццё гэтага мужнага народа. Увечары з-за адключэння электрычнасці цэлыя кварталы ахінае цемра. Гэта не перашкаджае моладзі збірацца на малітве, літаральна пры святле некалькіх свечак.

Вымоўным было пасланне гэтае сітуацыі: гэтае святло ў начы, нават мігатлівае, як святло некалькіх свечак, мацнейшае за зло і лютасць вайны. Ці ж тое нельга лічыць за сэрца каляднага паслання? Хрыстус прыходзіць у свет; Ён з’яўляецца святлом свету, якое знаходзіцца пад пагрозай, часта схаванае, але якое ніколі не згасне. [1]

Кіруючыся святлом зоркі, мудрацы знайшлі нованароджанага ў яго сціплым доме. Менавіта гэтую гісторыю мы пачуем заўтра апоўдні падчас малітвы і якую бачым, намаляваную на гэтай вялікай фрэсцы, перад якой мы молімся ў гэтыя дні: яна прадстаўляе сабой алтар касцёла ў Ростаку і была намаляваная ў Тэзэ за апошнія некалькі тыдняў нашымі валанцёрамі.

Ва Украіне існуе вялікая традыцыя калядавання. У адным з тэкстаў можам прачытаць:

Тиха ніч, свята ніч!
Ой, зітри сльози з віч,
Бо Син Божий йде до нас,
Цілий світ любов’ю спас,
Вітай нам, святе Дитя! [2]

Сапраўды, Хрыстус прыходзіць у свет, нават уначы і ў цемры; у самым сэрцы цемры ўжо ззяе Ягонае святло... Падзякуйма ж украінскае моладзі за мужнасць у нягодах, а таксама за стойкасць у веры.

Сёння ўвечары, падчас чытання псальма, мы пачулі: “Блізкі Пан да тых, чыё сэрца змучана”.

У сучасным свеце так шмат людзей са змучаным сэрцам. Я памятаю мігрантаў, якіх сустрэў літаральна год таму, на мінулыя Каляды, на выспе Лампедуза, большасць з іх на самаробных чаўнах, часам выратаваных з бяды.

Не забываймася ж таксама пра народ Гаіці, які так шмат пакутаваў. Будзьма таксама маліцца за народы на Блізкім Усходзе. Нядаўна я размаўляў з манашкай, якая жыве ў сірыйскай Латакіі. Сястра Рыма і яе сёстры працягваюць клапаціцца пра дзяцей у сваім раёне, што з’яўляецца істотным укладам у будучыню гэтае краіны. Гэтыя жанчыны і мужчыны, гэтыя маладыя людзі і часам нават гэтыя дзеці, робяць выбар: нават у няшчасці яны выбіраюць надзею. Памолімся ж за іх сёння ўвечары ў знак удзячнасці за іх мужнае сведчанне.


Чацвер, 29 снежня 2022 г.

Учора ўвечары я распавёў вам пра сведчанне мужнасці і надзеі, якое я атрымаў, калі разам з іншым братам праводзіў калядныя дні ва Украіне. Пакуты, звязаныя з жорсткай вайной, якая абрынулася на гэтую краіну, вельмі заўважныя, але ў той жа час жыццё працягваецца, і людзі арганізуюцца, каб справіцца з гэтым як мага лепш.

У сталічным Кіеве часам цэлыя кварталы застаюцца без электрычнасці па два-тры дні запар, а часцей за ўсё без цяпла і гарачай вады. Аднойчы ўвечары, пасля малітвы з моладдзю, маладая жанчына запыталася: “Як доўга гэта будзе працягвацца?”

І тым не менш, не спалохаўшыся, многія працуюць, каб дапамагчы тым, хто знаходзіцца ў патрэбе. Ва Львове мы супольна спажылі два калядныя абеды з маладымі валанцёрамі, некаторыя з якіх прыехалі сюды, у Ростак, каб прыняць удзел у Еўрапейскае сустрэчы. З неверагоднай энергіяй яны аднаўляюць разбураныя дамы і ўдзельнічаюць у розных творчых праектах салідарнасці.

Мы былі ўражаныя святкаваннем Раства. Усе ўдзельнічалі з вялікім запалам. У нейкі момант усім сабраным былі прадстаўлены дзве малечы, што выклікала ва ўсіх радасць. Адно з немаўлят толькі што нарадзілася ў сям’і перамешчаных асоб з усходу краіны, якую прынялі ў гэтай парафіі.

Але адно ўражанне засталося ўва мне асабліва моцным, і вось чым я хацеў бы падзяліцца з вамі: перад абліччам абсурднасці зла многія ўкраінцы працягваюць спадзявацца. Гэта заахвочванне для нас усіх.

Іншыя сведчанні падштурхоўваюць нас ісці наперад з надзеяй. У Нямеччыне й далёка па-за ейнымі межамі жыве памяць пра пастара Дзітрыха Банхёфера. Ён быў чальцом Вызнаўчай Царквы, якая выступала супраць нацысцкага рэжыму. Ён далучыўся да антыгітлераўскага супраціву і быў расстраляны за месяц да заканчэння вайны ў 1945 годзе.

Ён быў цалкам свядомы існуючага ў яго часы абсалютнага зла, аднак унутраны імпульс дазволіў яму зрабіць выбар на карысць надзеі. Адну з апошніх сваіх малітваў з турмы ён напісаў у выглядзе верша:

Цудоўна абароненыя дабратворнымі сіламі,
мы з упэўненасцю чакаем таго, што мае надыйсці.
Бог з намі ўвечары і раніцай,
і, безумоўна, у кожным новым дні.

Выбар надзеі – гэта няпросты выбар, і гэта не плён наіўнага даверу. Гэтакі варыянт патрабуе, каб мы былі ўкаранёныя ў малітве. А малітва заклікае нас лепей усведамляць цярпенні іншых; яна заклікае нас быць адказнымі за сябе і за іншых.

Пасланне на 2023 год, якое вы, магчыма, прачыталі ў буклеце Сустрэчы, мае назву «Духоўнае жыццё і салідарнасць». Ва ўступнае частцы да гэтага Паслання згадваецца, што гэтыя дзве пазіцыі паходзяць з уласных слоў Банхёфера – і яны здаваліся яму непадзельнымі: “малітва і праведныя ўчынкі сярод людзей”.

Такія ж непадзельныя яны й сёння. Без малітвы мы знаходзімся ў небяспецы заняпаду духу, але без працы на карысць справядлівасці нашая малітва рызыкуе ператварыцца ва ўцёкі ад свету. Такім чынам, кожны з нас можа задаць сабе пытанне: якім чынам мы можам перанесці гэтыя дзве рэальнасці, духоўнае жыццё і салідарнасць, у нашае штодзённае жыццё?

Альбо іначай, можна сказаць: будзьма ж прымаць Божае суцяшэнне ў малітве і ўсё больш і больш любіць тых, хто нам давераны.

У Нямеччыне, як і ў іншых краінах, малітвы са спевамі Тэзэ падтрымліваюць веру многіх маладых – і не вельмі маладых – людзей. Яны таксама ствараюць повязі сяброўства. Але варта выконваць не толькі спевы Тэзэ, але й маліцца гімнамі мясцовых Цэркваў. Сёлета ў Ростаку харал «Nun danket all und bringet Ehr» злучае нас з даўняй традыцыяй малітвы.

Калі тыя, хто супольна моліцца, адкрываюцца на надзённыя актуальныя пытанні, яны ўнутрана настроены звяртацца да жанчын і мужчын рознага паходжання: вернікаў і тых, хто шукае Бога, а таксама няверуючых. І ўсе разам яны спрабуюць жыць у канкрэтнай салідарнасці з тымі, хто знаходзіцца на ўзбочыне грамадства.

Такім чынам, яны з’яўляюцца часткай шматлікіх хрысціянаў, якія шукаюць новага аблічча Царквы: людзі, якія гуртуюцца вакол Хрыста ў вялікай разнастайнасці і якія салідарны з найбольш абяздоленымі. Я вярнуся да гэтага заўтра вечарам, калі задам пытанне: ці новае аблічча Царквы праяўляецца ўжо тут, у Ростаку, на нашай сустрэчы?


Пятніца, 30 снежня 2022 г.

Мы вельмі ўдзячныя за цёплы прыём, які мы атрымалі ў гэтыя дні ў Ростаку. Дзякуй усім тым, хто вырашыў адчыніць свае сэрцы і дзверы, каб прыняць нас! У той час, калі нашае грамадства так пазначанае страхам, асабліва страхам перад чужынцамі, гэтая шчодрая гасціннасць з’яўляецца знакам надзеі.

Чарговы раз словы падзякі мы кіруем цывільным уладам. Яны падтрымалі праект Еўрапейскае сустрэчы, актыўна ўключаючыся ў яе падрыхтоўку ў добрым супрацоўніцтве з Цэрквамі.

У гэтым рэгіёне, дзе хрысціяне складаюць меншасць, яны ўсведамляюць, магчыма, больш, чым дзе-небудзь яшчэ, што яны пакліканы да дыялогу і канкрэтнай салідарнасці ў радасцях і выпрабаваннях усіх.

Якім будзе месца і ўклад хрысціян у нашых грамадствах у будучыні? Словы прарока Міхея, якія мы пачулі сёння ўвечары, указваюць шлях: “О, чалавек, сказана табе, што ёсць дабром, і чаго патрабуе ад цябе Пан: паступаць справядліва, любіць міласэрнасць і пакорна хадзіць перад тваім Богам”.

Як прынята ў цэрквах гэтага рэгіёну, тут, у гэтым памяшканні, пераўтвораным у часовае месца малітвы, вісяць караблікі. Яны як вобраз будучыні Царквы. Яна ўжо зараз не вялікі ганарлівы карабель, а хутчэй падобная да маленькай лодкі, у якой сядзеў Езус са сваімі сябрамі. Менавіта там, у разгар буры, ён даў ім дар Божага даверу.

Болей, чым у мінулым, сёння мы выразна бачым недахопы Цэркваў у іх інстытуцыянальных формах. Больш таго, мы павінны прызнаць зло, якое часам рабілася ў нашых хрысціянскіх супольнасцях, і супрацьстаяць яму.

У гэтым сэнсе таксама і ў Тэзэ разам з маімі братамі мы працягваем справу высвятлення праўды, пачатую ў 2019 г., усведамляючы, што людзі церпяць злоўжыванні адносна іх недатыкальнасці. Я хацеў бы аднавіць нашае абавязацельства рабіць усё магчымае, каб зрабіць Тэзэ бяспечным месцам для ўсіх, а таксама кожную з міжнародных сустрэч, якія мы арганізоўваем. І я хацеў бы запрасіць вас дапамагчы нам у гэтым.

Як Цэрквы, мы пакліканы сёння да глыбокага навяртання. Гэта азначае, у прыватнасці, што ўсе тыя, хто любіць Хрыста, не застаюцца па-асобку, але злучаюцца разам. Безумоўна, Царкве патрэбныя інстытуцыі для забеспячэння пераемнасці ў гісторыі, але гэта таксама «народ Божы», які выходзіць па-за інстытуцыйныя рамкі.

Кіруймася ж гэтым заклікам супольна быць «Божым народам». Давайце пачнем з таго, што з вялікай вынаходлівасцю пашукаем, як дзейнічаць усё больш і больш супольна з вернікамі ўсіх канфесій, а таксама з тымі, хто не належыць да Царквы.

Каб быць «Божым народам», мы павінны прыслухоўвацца да тых, хто знаходзіцца на ўзбочыне нашага грамадства, да ахвяр злоўжыванняў і ўсіх формаў гвалту. Езус больш за ўсё любіў зраненых жыццём.

Па сутнасці, гаворка ідзе пра стварэнне новага аблічча Царквы. Яна становіцца супольнасцю, населенай агнём любові Духа Святога, супольнасцю, якая ідзе за Хрыстом, які перамог зло, якая набліжаецца да церпячых, якая выяўляе ўтоеную Божую прысутнасць у свеце. Такая Царква з новым абліччам будзе пазбаўленая прыкмет прэстыжу і ўлады; яна будзе жыць са сціплых сродкаў.

Праз дзевяць месяцаў у нас будзе магчымасць зрабіць гэты працэс еднасці рэальнасцю – «сустрэча Божага народа» пад назвай «Разам». Усе разам. Пакуль не магу расказаць пра гэта больш падрабязна, таму што паведамленне будзе зроблена напрыканцы студзеня падчас Тыдня малітваў аб еднасці хрысціян. Але я запрашаю вас ужо зараз запомніць дату 30 верасня 2023 года.

Пазней жа, праз год, пройдзе 46-ая Еўрапейская сустрэча. Яна адбудзецца ў краіне, з якою Тэзэ даўно мае сяброўскія сувязі. А разам з тым гэтая еўрапейская сталіца яшчэ пакуль не прымала такой сустрэчы.

З 28 снежня 2023 г. па 1 студзеня 2024 г. нас чакае горад, чыя моладзь і арцыбіскуп Станіслаў Зорэ OFM сёння ўвечары з намі – Любляна, славенская сталіца.


Субота, 31 снежня 2022 г.

Сённяшні вечар – гэта ўжо апошні малітоўны час, які збірае нас тут, у HanseMesse ў Ростаку. Заўтра надыйдзе час развітвацца з тымі, хто гэтымі днямі гасціў нас. Моладзі з Украіны, якая вяртаецца ў сваю краіну, хачу сказаць: мы не забываемся пра вас у нашай малітве і ў нашым сяброўстве.

Еўрапейская сустрэча завяршаецца, але ў пэўным сэнсе ўсё толькі пачынаецца: Бог кліча і чакае нас. Таму запытайма сябе: як мы можам працягваць тую ініцыятыву? Безумоўна, гаворка ідзе не пра тое, каб азірацца назад з настальгіяй, а хутчэй пра запрашэнне ісці насустрач іншым, каб пашыраць нашыя сяброўскія адносіны.

Будзьма ж пэўныя, што радасць, якая паходзіць ад Бога, узрастае ў нас, бо Бог не стамляецца давяраць нам зноў і зноў. Прымаць гэтую радасць не азначае заплюшчваць вочы на выпрабаванні сучаснасці; наадварот, гэта дазваляе нам лепш супрацьстаяць ім.

Сёння раніцай у малых групах абмену вы разважалі, між іншым, над наступным пытаннем: “Мы дзелімся тэрыторыяй (планеты, краіны, царквы і г.д.). Якія новыя формы супрацоўніцтва і сумеснай адказнасці мы можам вынайсці ў гэтых агульных прасторах?”

Гэта цудоўнае пытанне, якое мы маглі б забраць з сабой дадому. Захаванне надзеі перад абліччам зла не робіць нас пасіўнымі, але абавязвае нас трываць. Гэта асабліва датычыць надзеі на мір. Тое часам здаецца недасяжным ідэалам, але ўсё ж патрабуе намаганняў кожнага з нас.

Калі трэба супрацьстаяць агрэсіі, маліцца ў інтэнцыі супакою бывае цяжка. Малітва з Евангелля ад Лукі, непасрэдна перад калядным сюжэтам, дапамагае знайсці патрэбныя словы. Захарыя, бацька Яна Хрысціцеля, чакае што Пан, Бог Ізраэля “збавіць нас ад ворагаў нашых і ад рук усіх, хто нас ненавідзіць”. Яго жаданне – служыць Богу “без страху”. І ён упэўнены, што Бог “асвятліць тых, хто сядзіць у цемры і ў цені смяротным”, і што Ён “накіроўвае ногі нашыя на шлях спакою”.

Такая малітва ўскладае на нас адказнасць адзін за аднаго. Яна змушае супакой нараджацца ў нас саміх і вакол нас. Малітва дае нам здольнасць трымаць дзверы дыялогу адчыненымі нават адносна тых, хто думае інакш, чым мы.

У нас ёсць глыбокае прагненне камуніі і еднасці, якое паходзіць ад Бога, і мы можам выказаць яго ў малітве. Нават ужываючы невялікую колькасць слоў, вельмі важна заставацца ў цішыні асабістых адносін з Богам, каб мы з вялікаю пакораю ўдзельнічалі ў Яго справе міру на зямлі.

У малітве менавіта Бог з’яўляецца тым, хто звяртаецца да нас і прапануе нам крочыць з Ім. Ці ж Бог не прыходзіць нам насустрач у найбольшай інтымнасці нас саміх? Там, больш чым дзе-небудзь яшчэ, Бог хоча супакоіць і аздаравіць сэрца чалавека, які глядзіць на яго з упэўненым даверам.

Маліцца ў інтэнцыі супакою не азначае змірыцца з перамогай агрэсара, але шукаць міру, заснаванага на справядлівасці і праўдзе.

Яшчэ адзін актуальны заклік, да якога вы, моладзь, прымушаеце нас быць усё больш уважлівымі, гэта нашая адказнасць перад абліччам экалагічных небяспек. Тры гады таму падчас нашай Еўрапейскай сустрэчы ва Уроцлаве я прасіў прабачэння ад імя майго пакалення, якое, несумненна, занядбала гэты клопат пра Стварэнне.

Сёння вечарам я хацеў бы яшчэ раз сказаць вам, у дадзеным рэгіёне і ў гэтае краіне, дзе шмат маладых людзей адданыя кліматычнай справе: вашыя абавязацельствы маюць наступствы, якія вы не заўсёды бачыце, але якія вельмі намацальныя. У Тэзэ нам таксама патрэбна вашая настойлівасць, каб крочыць наперад шляхам экалагічнага навяртання.

Выбіраючы сціпласць і цвярозасць, мы можам даць імпульс жыццю! Клапаціцца пра Стварэнне таксама азначае любіць прыгажосць прыроды і быць творчым пры дапамозе сціплых сродкаў. Такім чынам, узаемадапамога і салідарнасць пашыраюцца на жыццё ва ўсёй яго разнастайнасці.

Нарэшце, мне б хацелася сказаць вам, наколькі ўжо сама вашая прысутнасць у Ростаку ў гэтыя дні з’яўляецца знакам надзеі, якая кранула многія сэрцы. У гэтыя дні вы паказалі аблічча моладзі, адначасова радаснай і сур’ёзнай, шчаслівай з нагоды магчымасці сабрацца разам, адкрытай і ўважлівай на выклікі моманту.

Давер да Бога можа даць нам надзею, якая мацнейшая за страх перад будучыняй. Ён паходзіць з пераканання, якое павінна быць укаранёна ў нашых сэрцах, што Бог дзейнічае і што Бог заклікае да актыўнасці таксама нас саміх, да таго, каб мы бралі адказнасць за сябе... і за наступнае пакаленне.

У духоўным жыцці, нават у самым простым, праз салідарнасць з бліжнім і з усім стварэннем уваскрослы Хрыстус выходзіць нам насустрач. Ён змяняе наш светапогляд, Ён вядзе нас на нязведаныя воды, запрашаючы да нечаканых выпрабаванняў. Ці будзьма мы ведаць, як прыняць Яго?

А зараз мы, як і кожны вечар, паслухаем, што скажуць дзеці (...).

Напрыканцы хачу, каб мы ўсе паслухалі ўкраінскую калядку, якая нагадвае нам, што святло надзеі, мацнейшае за гвалт і зло, вядзе нашыя крокі шляхам міру.

Апошняе абнаўленне: 29 December 2022

Footnotes

[1У візантыйскай літургічнай традыцыі ў малітоўным трапары на Раство Хрыстова чытаем: “Раждаство Тваё, Хрысце Божа наш, азарыла свет святлом ісціны, бо праз яго служыцелі зорак зоркаю навучаны былі пакланяцца Табе, Сонцу праўды!”

[2«Свята ніч, тиха ніч!»