Bijbelteksten met uitleg

Het was kort voor het paasfeest. Jezus wist dat zijn tijd gekomen was en dat hij uit de wereld terug zou keren naar de Vader. Hij had de mensen die hem in de wereld toebehoorden lief, en zijn liefde voor hen zou tot het uiterste gaan. Jezus en zijn leerlingen hielden een maaltijd. De duivel had intussen Judas, de zoon van Simon Iskariot, ertoe aangezet Jezus te verraden. Jezus, die wist dat de Vader hem alle macht had gegeven, dat hij van God was gekomen en weer naar God terug zou gaan, stond tijdens de maaltijd op. Hij legde zijn bovenkleed af, sloeg een linnen doek om en goot water in een waskom. Hij begon de voeten van zijn leerlingen te wassen en droogde ze af met de doek die hij omgeslagen had. Toen hij bij Simon Petrus kwam, zei deze: ‘U wilt toch niet mijn voeten wassen, Heer?’ Jezus antwoordde: ‘Wat ik doe, begrijp je nu nog niet, maar later zul je het wel begrijpen.’ (Johannes 13:1-7)

In zijn passage over de voetwassing maakt Johannes gebruik van een basisconcept uit de religieuze traditie, zowel die van het Oude Testament als die van de wereldreligies in het algemeen: Om als mens voor God te kunnen staan, om met Hem in gemeenschap te treden, moet je rein zijn. Religies hebben daarom ’reinigingssystemen’ ingesteld die ervoor kunnen zorgen dat mensen met God kunnen omgaan.

Maar Jezus verandert dit concept van reinheid fundamenteel. In Matteüs 5:8 zegt Hij: “Gelukkig wie zuiver van hart zijn, want zij zullen God zien.” Voor Jezus heeft zuiverheid niets te maken met rituele handelingen, maar met het hart en met wat we in ons hart laten binnenkomen.

De vraag is dan: Hoe kunnen we zuiver van hart worden? Moeten we daarvoor de rituele reiniging vervangen door morele daden? Is de boodschap van Jezus enkel een morele leer?

In het begin van zijn evangelie vertelt Johannes ons dat Jezus het woord van God is dat mens is geworden. Door Jezus kunnen wij Gods liefde en barmhartigheid voor ons leren kennen. Deze liefde geldt niet alleen voor sommige aspecten van ons menselijk bestaan, maar omvat ook ons lichaam en onze ziel. Jezus is Gods jawoord tot alles wat bestaat.

In Johannes 15:3 zegt Jezus: “Jullie zijn al rein door alles wat ik tegen jullie gezegd heb.” Het Woord van God komt in ons hart en vormt ons denken en willen, kort gezegd ’ons hart’, om. Het opent ons hart, zodat het helder kan zien. Zijn we er klaar voor om Jezus’ woord in ons leven te ontvangen? Zijn we bereid om in die Goede Boodschap te geloven?

Het blijft wonderlijk dat het soms moeilijk voor ons is om onszelf te laten liefhebben. We voelen ons soms niet waardig en kunnen de woorden die ons willen genezen niet aanvaarden. Dit zie je ook in het verhaal over de voetwassing. Iemands voeten wassen is een heel vertrouwelijke daad. In de bijbel werden de voeten gezien als het meest kwetsbare lichaamsdeel. Het is niet makkelijk om je eigen kwetsbaarheid te onthullen en te laten zien waarvan je jezelf beschuldigt, wat je jezelf verwijt. We denken dat we alles zelf kunnen oplossen. Maar als we onze zwakheid en onze schuld ergens diep in ons verbergen, zullen ze ons van binnenuit vergiftigen.

Juist omdat we zwak zijn en omdat het soms moeilijk voor ons is om op God te vertrouwen, nodigt Jezus ons uit om Hem onze vuile voeten te laten zien, om Hem over onze problemen te vertellen. Hij nodigt ons ook uit om elkaars voeten te wassen, om elkaar te helpen.

We moeten Jezus’ aansporing om te doen wat Hij deed, om elkaars voeten te wassen, niet zien als een morele opdracht. Het is eerder het gevolg van de innerlijke dynamiek die ontstaat door Gods geschenk aan ons: het geschenk van geloof en liefde dat ons wezen omvormt. Paulus drukt dit als volgt uit in Galaten 2:20: “Ikzelf leef niet meer, maar Christus leeft in mij.”

We zijn goed voor anderen, niet omdat we dat moeten, maar omdat God, door zijn liefde en erbarmen, ons in staat stelt om zo te handelen. Als we Christus’ woorden verder in ons laten groeien, kan ons dat heel ver brengen! In Johannes 14:12 zegt Jezus: “Wie op mij vertrouwt, zal hetzelfde doen als ik, en zelfs meer dan dat.”

Hiervoor is het echter nodig dat we Jezus’ genezend woord steeds opnieuw aanvaarden en onze voeten steeds weer door Hem laten wassen. Alleen zo kunnen we leren om, samen met Hem, voor anderen te doen wat Hij voor ons heeft gedaan.

 Wat betekent het voor jou om anderen te dienen?

 Wat zou de manier waarop Jezus in deze tekst handelt, kunnen zeggen over God?