Al sprak ik de talen van alle mensen en die van de engelen – had ik de liefde niet, ik zou niet meer zijn dan een dreunende gong of een schelle cimbaal. Al had ik de gave om te profeteren en doorgrondde ik alle geheimen, al bezat ik alle kennis en had ik het geloof dat bergen kan verplaatsen – had ik de liefde niet, ik zou niets zijn. Al verkocht ik mijn bezittingen omdat ik voedsel aan de armen wilde geven, al gaf ik mijn lichaam prijs en kon ik daar trots op zijn – had ik de liefde niet, het zou mij niet baten.

De liefde is geduldig en vol goedheid. De liefde kent geen afgunst, geen ijdel vertoon en geen zelfgenoegzaamheid. Ze is niet grof en niet zelfzuchtig, ze laat zich niet boos maken en rekent het kwaad niet aan, ze verheugt zich niet over het onrecht maar vindt vreugde in de waarheid. Alles verdraagt ze, alles gelooft ze, alles hoopt ze, in alles volhardt ze.

De liefde zal nooit vergaan. Profetieën zullen verdwijnen, klanktaal zal verstommen, kennis verloren gaan – want ons kennen schiet tekort en ons profeteren is beperkt. Wanneer het volmaakte komt zal wat beperkt is verdwijnen. Toen ik nog een kind was sprak ik als een kind, dacht ik als een kind, redeneerde ik als een kind. Nu ik volwassen ben heb ik al het kinderlijke achter me gelaten. Nu kijken we nog in een wazige spiegel, maar straks staan we oog in oog. Nu is mijn kennen nog beperkt, maar straks zal ik volledig kennen, zoals ik zelf gekend ben. Ons resten geloof, hoop en liefde, deze drie, maar de grootste daarvan is de liefde. (1 Korintiërs 13)

Deze prachtige tekst van Paulus over de liefde is heel bekend. Maar lezen wij deze tekst wel altijd in zijn werkelijke betekenis, volgens de context waarin hij werd geschreven? Het is zeker niet verboden om deze tekst te lezen bij huwelijken, wat wij dan ook vaak doen, maar we moeten ons er wel van bewust zijn dat zij oorspronkelijk geschreven is in de context van het samenleven in een gemeenschap. Als Paulus hoofdstuk 13 van zijn eerste Brief aan de Korintiërs helemaal aan de liefde wijdt, dan is dat omdat voor hem de liefde de sleutel is om werkelijk te begrijpen waar het om gaat in het gemeenschapsleven. En dat is wat hem in heel deze brief het meeste bezighoudt.

In deze tekst, die ook wel ‘de hymne aan de liefde’ wordt genoemd, kun je gemakkelijk 3 delen onderscheiden. De verzen 1 t/m 3 gaan over de onmisbaarheid van de liefde: zonder liefde zijn alle geestelijke gaven waardeloos. In het tweede deel, van vers 4 t/m vers 8a, noemt Paulus de eigenschappen van de liefde op in maar liefst 16 woorden. Zeven daarvan beschrijven wat de liefde is, negen andere wat zij niet is. Als je al deze woorden van dichtbij probeert te doorgronden, kun je ontdekken wat het betekent om lief te hebben. In het laatste deel, van vers 8b t/m vers 12, beschrijft Paulus het blijvende karakter van de liefde, waardoor zij boven elke andere geestelijke realiteit komt te staan. Daaruit trekt Paulus de conclusie, in vers 13, dat de liefde de grootste is.

Terwijl het eerste deel eigenlijk voor zichzelf spreekt en bijna geen uitleg nodig heeft, bevat het tweede deel, dat zich concentreert op de eigenschappen van de liefde, een schat aan wijze lessen. Met een grote scherpzinnigheid herneemt Paulus hier bijna alle thema’s die hij in de voorafgaande hoofdstukken van zijn brief heeft behandeld. Je kunt je voorstellen dat de Korintiërs zich flink ongemakkelijk gaan voelen, terwijl ze deze verzen lezen of horen voorlezen. Want Paulus zegt hen hier eigenlijk: “Kijk, dit alles brengen jullie niet in de praktijk! Daarom hebben jullie nog niet de juiste manier gevonden om om te gaan met de vragen en problemen die zich onder jullie voordoen.”

Dit hoofdstuk werpt in het bijzonder een verhelderend en beslissend licht over de kwestie van de geestelijke gaven die de Korintiërs hebben ontvangen. We moeten daarbij opmerken dat het de Korintiërs niet ontbrak aan enthousiasme, vooral als het ging om alles waarmee ze hun kennis konden vermeerderen. Integendeel: op dit gebied waren ze juist bijna onverzadigbaar. Maar ze begrepen de werkelijke betekenis niet van de gaven die ze hadden ontvangen: God gaf ze hen om een leven met anderen op te bouwen, niet om het ego te flatteren van degenen die ze bezaten! Paulus had dit al uitgelegd in hoofdstuk 8: ”Kennis maakt verwaand; alleen de liefde bouwt op.” (8:1). Nu bevestigt hij deze uitspraak: “De liefde is geduldig en vol goedheid. De liefde kent geen afgunst, geen ijdel vertoon en geen zelfgenoegzaamheid.” (13:4). Als de liefde werkelijk alle ruimte krijgt, kan een gemeenschap volop leven, zich ontwikkelen en, als het nodig is, zichzelf corrigeren. Dan is er geen plaats meer voor rivaliteit, wrok en eindeloze jaloezie.

Iemand schreef ooit “De liefde geeft zin aan een wereld die anders onbegrijpelijk zou zijn.” (Richard B. Hays) Dat is een mooie uitdrukking. Er bestaat inderdaad een zingeving die eigen is aan de liefde. In een zaak die verdeeldheid schept, is het niet genoeg om je aan bepaalde principes te houden of te weten wie gelijk heeft en wie ongelijk. Als het gaat om het leven van de Kerk, vinden enkel diegenen die liefhebben de juiste antwoorden, de juiste houding en de rechtvaardige oplossingen die het meest bijdragen aan de groei en opbouw van de gemeenschap. Waarschijnlijk in tegenstelling tot de Korintiërs, vergeet Paulus niet dat wij mensen onderweg zijn, dat wij slechts met horten en stoten vooruitkomen. Wat een geluk voor ons allemaal dat “de liefde geduldig is”!

 In 1 Korintiërs 13 noemt Paulus een aantal eigenschappen van de liefde. Welke daarvan werpen licht op de vragen die jij op dit moment hebt over het samenleven met anderen?

 Wat verandert er als je het samenleven met anderen gaat zien als een weg waarop je leert lief te hebben?